Πέρασε η αντιπολεμική δεκαετία της αντικουλτούρας του ’70, όπου κύριο σύνθημά μας ήταν το «Don’t Manhatanize San Francisco». Σήμερα, το κέντρο της πόλης είναι σχεδόν γεμάτο ουρανοξύστες.
Στο Σαν Φρανσίσκο, όπου έζησα τη δεκαετία του ’70, είχα να έρθω αρκετά χρόνια. Με το που προσγειώνομαι όμως, δεν αργώ να διαπιστώσω ότι η πόλη σήμερα είναι μια πανάκριβη μπουτίκ (δύο ποτήρια κρασί στο καθωσπρέπει εστιατόριο Alexander’s Steakhouse 63 δολάρια!!!), οι χίπις είδος υπό εξαφάνιση, οι άστεγοι πολλαπλασιασμένοι, ενώ από τους ποιητές άλλοι στη λούφα της ουδετερότητας και άλλοι στην παραλλαγή της αμφισημίας. Πέρασε η αντιπολεμική δεκαετία της αντικουλτούρας του ’70, όπου κύριο σύνθημά μας ήταν το «Don’t Manhatanize San Francisco». Σήμερα το κέντρο της πόλης είναι σχεδόν γεμάτο ουρανοξύστες.
Λεγόταν τότε, τη δεκαετία του ’70, αλλά λέγεται και σήμερα, ότι η Καλιφόρνια είναι πάντα δέκα χρόνια μπροστά απ’ την Αμερική και είκοσι χρόνια μπροστά απ’ τον υπόλοιπο κόσμο. «Τα προβλήματα που παραμονεύουν την Καλιφόρνια σήμερα θα βρουν την Αμερική αύριο. Τα κύματα του μέλλοντος χτυπάνε πρώτα τη βραχώδη ακτή της Καλιφόρνιας, οι αλλαγές έρχονται πολύ γρήγορα. Η Καλιφόρνια είναι μοναδική σε πολλά πράγματα», γράφει ο Ρέιμοντ Ντάσμαν στο βιβλίο του «The Destruction of California». Η αλήθεια είναι ότι η Καλιφόρνια είναι, από μόνη της, μια άλλη χώρα: Εγκαινίασε, άνοιξε τον δρόμο και έχει μπει για τα καλά στην παγκοσμιοποίηση ήδη από πολύ νωρίς, και από τότε κρατάει τα σκήπτρα. Oμως οι παλιοί κάτοικοι του Σαν Φρανσίσκο έχουν ξεσηκωθεί εδώ και καιρό λόγω της άφιξης των startups όπως οι Facebook, Google, LinkedΙn, Uber, Pinterest, Airbnb, HabHaus και Sonder, οι οποίες, με έδρα τη γειτονική Σίλικον Βάλεϊ, ως άλλη επιδημία, έχουν παραμορφώσει τον χαρακτήρα της πόλης εκτινάσσοντας στα ύψη τα ενοίκια και την αξία των ακινήτων: Το μέσο ενοίκιο για μια γκαρσονιέρα είναι 3.800 δολάρια, ενώ σπίτι που αγοράστηκε σε καλή περιοχή 45.000 δολάρια τη δεκαετία του ’70 τώρα πιάνει εύκολα τα 5.000.000 δολάρια. Οι νέοι ιδιοκτήτες είναι λευκοί, με μόρφωση και υψηλό εισόδημα και εκτοπίζουν σταδιακά εκτός Σαν Φρανσίσκο την εργατική τάξη. Πουθενά αλλού στον κόσμο δεν έχει υπάρξει τόσο κατακόρυφη αύξηση της αξίας της ακίνητης περιουσίας. Η αρνητική απόρροια αυτής της πρωτοφανούς οικονομικής ανάπτυξης είναι τo 19% των φοιτητών του κολεγιακού συστήματος της Καλιφόρνιας να είναι άστεγο, πορνεία, εγκληματικότητα και παρανομία να είναι σε έξαρση, οι βιομηχανικοί εργάτες να μειώνονται συνεχώς και το 60% των εργαζομένων στον τομέα της υψηλής τεχνολογίας, παρά τον υψηλό μισθό, να μην μπορεί να αντεπεξέλθει στα υψηλά ενοίκια. Το Σαν Φρανσίσκο, η κατάληξη της Αγριας Δύσης, ήταν κάποτε φυτώριο διαφόρων εθνοτήτων, πολιτισμών και ιδεών. Με την άνιση οικονομική κατανομή τείνει να καταστεί ένα μονότονο μωσαϊκό λευκών, εύπορων τεχνοκρατών.
Δύο είναι «τα αξιοθέατα μνημεία» της πόλης. Πρώτο, η περίφημη Golden Gate Bridge, «αυτός ο δεινόσαυρος που φεγγοβολά και ξεθωριάζει στα κανονικά διαστήματα που το φως χτυπά τις ατσάλινες κλωστές του», όπως γράφει ο Τσέσλαφ Μίλος στο βιβλίο του «Visions of San Francisco Bay». Από το 1937 έως το 2012 από τη γέφυρα αυτή έχουν πηδήξει για να συναντήσουν τον θάνατο 1.600 άνθρωποι (ο αριθμός μειώνεται σημαντικά μετά το 2013 με την τοποθέτηση διχτυού). Δεύτερο αξιοθέατο το βιβλιοπωλείο-εκδοτικός οίκος City Lights του Λόρενς Φερλινγκέτι, όπου ανά πάσα στιγμή δεν πέφτει καρφίτσα, κάτι σαν το Shakespeare & Company του Παρισιού. Τότε, τη δεκαετία του ’70, στο υπόγειο υπήρχαν μόνο βιβλία ποίησης και λογοτεχνικά περιοδικά. Σήμερα τα βιβλία ποίησης πιάνουν μόνο μια σειρά από ράφια, ενώ τα περιοδικά μετακόμισαν στο ισόγειο και αριθμούν περί τα είκοσι. Το βιβλιοπωλείο διατηρεί την αντικομφορμιστική αύρα του όχι μόνο μέσω των εκδόσεων και των θεματικών του εκδηλώσεων, αλλά και παρακινώντας τους επισκέπτες με διάφορα τρικ, αυτοκόλλητα, κονκάρδες και καρτ ποστάλ να είναι πολιτικοποιημένοι, οικολόγοι, αντικαπιταλιστές (χαρακτηριστικό το «Corporations are not people»), μη συμβατικοί και, φυσικά, αντιτραμπιστές. Λίγο πιο πέρα, επί της Broadway, υπάρχει το Βeat Museum, που είναι πιο πολύ κατάστημα με διάφορα παραφερνάλια των ποιητών Μπιτ παρά μουσείο.
Στο καφέ της αποβάθρας της πόλης του Βαγιέχο, από όπου αποπλέει το καταμαράν για το Σαν Φρανσίσκο, υπάρχει ράφι με βιβλία με την επιγραφή «take one, leave one». Ρίχνω μια ματιά. Τα πιο πολλά είναι αστυνομικά ή ροζ λογοτεχνίας. Oμως, βλέπω και ένα του Ράσελ Μπανκς. Το δείχνω στη συνοδό μου Ελίς Κέρι, δικηγόρο, που στα σαράντα της άφησε τη δικηγορία και άρχισε να πουλάει σπίτια, τότε με το μεγάλο μπουμ. Το παίρνει. «Αύριο θα το αντικαταστήσω με δύο δικά μου», μου λέει. Η διαδρομή Σαν Φρανσίσκο – Βαγιέχο διαρκεί μία ώρα. Και εδώ ο κόσμος σκυμμένος ευλαβικά στην κινητή/ψηφιακή/διαδικτυακή τεχνολογία, με ελάχιστους επιβάτες να κρατάνε μια εφημερίδα, ένα βιβλίο ή να συζητούν. Η Καλιφόρνια χαράσσει το απώτερο μέλλον· καθώς ο ψηφιακός άνεμος ξεφλουδίζει τα κύματά της στα βράχια μιας έωλης ευμάρειας, είναι εύκολη η διαπίστωση: το Σαν Φρανσίσκο χάνει την ψυχή του, με νικήτριες τις πανίσχυρες startups.
Πηγή: kathimerini.gr
