Χρ. Κουλούρη: Αναξιοποίητη ευκαιρία αναστοχασμού

174

Η εορταστική κοινοτοπία της σχολικής παρέλασης διαταράχθηκε φέτος από ένα ευφάνταστο δρώμενο, το οποίο λειτούργησε υπονομευτικά για το μήνυμα που αυτές οι τελετές θέλουν να μεταδώσουν, ότι δηλαδή η κοινωνία ομόψυχα γιορτάζει το ένδοξο παρελθόν της.

Η θεατρική παρέμβαση μιας ομάδας κοριτσιών στον Δήμο της Νέας Φιλαδέλφειας χάραξε, μέσω της ανατρεπτικής ειρωνείας της, μια μικρή ρωγμή στην εικόνα της επινοημένης ενότητας, την οποία καλλιεργούν οι πανηγυρικοί λόγοι και τα χειροκροτήματα. Εξάλλου, όσο ψευδής είναι η εικόνα της ενότητας, εξίσου υποκριτική είναι και η έκπληξη σχετικά με το καινοφανές τέτοιων εκδηλώσεων.

Υπενθυμίζεται ότι προσβλητικές χειρονομίες και συνθήματα από μαθητές εναντίον της εξέδρας των επισήμων στη διάρκεια της οικονομικής κρίσης αξιολογούνταν ως πράξη «αντίστασης» και επικροτούνταν από μερίδα της κοινωνίας.

Διαχρονικά, από τότε που ιδρύθηκε το ελληνικό κράτος, οι εθνικές επέτειοι ήταν καθρέφτης των πολιτικών διχασμών και της κοινωνικής διαμαρτυρίας. Μια ευκαιρία συλλογικού αναστοχασμού, η οποία μένει αναξιοποίητη μέσα στον φορμαλισμό της παρέλασης και των τυποποιημένων «μηνυμάτων» από κόμματα και πολιτικούς.

Η εμφάνιση «ακαλούπωτων» νεαρών κοριτσιών που βάδιζαν ξεκούρδιστα, όπως οι ίδιες έγραψαν στη δήλωσή τους, δεν έγινε για να χλευάσει την πατρίδα αλλά, αντίθετα, για να δώσει έμφαση στην ιδέα της ελευθερίας που υποτίθεται ότι γιορτάζουμε στις εθνικές μας επετείους. Για να μας επιβάλει να στοχαστούμε πάνω στο τελετουργικό της εθνικής επετείου, ιδιαίτερα μάλιστα εκείνης που μνημονεύει τη νίκη εναντίον του φασισμού.

Ας θυμηθούμε τη φασιστική νεολαία, με τις ομοιόμορφες στολές και το πειθαρχημένο βάδισμα, και τις εικόνες από τις φιέστες του Μουσολίνι και του Χίτλερ.

Αλήθεια, ποιες αξίες καλλιεργούμε στα παιδιά με τις στρατιωτικού ύφους παρελάσεις και δημόσιες τελετές; Ποιο είναι το παιδαγωγικό και ιδεολογικό πρόσημο των μαθητικών παρελάσεων; Γιατί πρέπει να τιμούμε την πατρίδα και την ελευθερία της με μιλιταριστικές γιορτές αμφίβολης αισθητικής;

Τα ερωτήματα αυτά επανέρχονται κάθε χρόνο που βλέπουμε να παρελαύνουν νεαρά κορίτσια με ψηλά τακούνια και κοντές φούστες, έγχρωμοι σημαιοφόροι, βαριεστημένα αγόρια με στολές που μοιάζουν ομοιόμορφες, νήπια ντυμένα τσολιαδάκια. Τα παιδικά πρόσωπα και η νεανική φρεσκάδα, η πολυχρωμία που ξεχειλίζει, αντιφάσκουν με το στρατιωτικό βήμα και τα εμβατήρια. Το όλο θέαμα μοιάζει να έρχεται από μια άλλη εποχή, από την Ελλάδα της δεκαετίας του ’50 και εκείνης του ’60, προσαρμοσμένο από ενδυματολογική (και πολιτισμική εν γένει) άποψη στη σύγχρονη καταναλωτική πραγματικότητα.

Τα δέκα «ξεκούρδιστα στρατιωτάκια» της φετινής παρέλασης έφεραν φαιδρότητα στη σοβαροφάνεια μιας μαθητικής γιορτής, η οποία θα έπρεπε να είναι ψυχαγωγία και όχι απομίμηση στρατιωτικής παρέλασης. Με το παράταιρο βάδισμά τους υπενθύμισαν τις συμβάσεις και τους αποκλεισμούς, πάνω στους οποίους δομείται το επετειακό θέαμα και εντέλει η κοινωνία μας. Παιδιά με κινητικά προβλήματα, οι «διαφορετικοί» και οι απρόβλεπτοι δεν έχουν θέση σε αυτή τη μαθητική παρέλαση της οποίας η συμβολική γλώσσα παραπέμπει σε μια φαντασιακή «κανονικότητα».

Τα κορίτσια αυτά μας υπενθύμισαν ότι μπορούμε να ελπίζουμε μόνο όσο οι νέοι είναι τολμηροί.

* Η κ. Χριστίνα Κουλούρη είναι καθηγήτρια Νεότερης και Σύγχρονης Ιστορίας στο τμήμα Πολιτικής Επιστήμης και Ιστορίας του Παντείου Πανεπιστημίου Κοινωνικών και Πολιτικών Επιστημών. 

Πηγή: kathimerini.gr