Από την εξύμνηση του Γκέμπελς, στη γραμμή της άρνησης

Το βίντεο που ανέσυραν οι αστυνομικές αρχές από τον σκληρό δίσκο του υπολογιστή του αρχηγού της Χρυσής Αυγής, Νίκου Μιχαλολιάκου, διαρκεί σχεδόν μισή ώρα. Σε αυτό καταγράφεται η τελετή ορκωμοσίας του νέου πυρήνα δόκιμων μελών της νεοναζιστικής οργάνωσης. Η ημερομηνία που αποδίδεται σε αυτή την εκδήλωση είναι η 23η Ιουλίου του 2011, περίπου ένα χρόνο προτού μπει η Χρυσή Αυγή για πρώτη φορά στη Βουλή. Οι ομιλητές στο βίντεο δεν κρύβουν την εθνικοσοσιαλιστική ιδεολογία τους. Δεν είναι μόνο ο χαιρετισμός «Ζήτω η Νίκη» με τον οποίο κλείνουν εθιμοτυπικά τις τοποθετήσεις τους, ούτε η επίκληση στον «μεγάλο Γιόσεφ Γκέμπελς», ή η φράση ότι «αληθινός εχθρός της φυλής μας δεν είναι άλλος από τον αιώνιο Εβραίο», που παραπέμπουν σε νοσταλγούς του Γ΄ Ράιχ.

Μια πρόταση από την τοποθέτηση ενός νεαρού ομιλητή μοιάζει να συμπυκνώνει το πνεύμα εκείνης της βραδιάς. «Δεν ντρέπομαι, ούτε φοβάμαι να λέω ότι είμαι χρυσαυγίτης. Μην τυχόν με πουν κακό, φασίστα ή ναζί», λέει σε μια κατάμεστη αίθουσα. «Αν θέλουν εκείνοι, ναι, είμαι και ναζί και οι ναζί θα βγάλουν την Ελλάδα από τον βούρκο που εκείνοι την έχουν ρίξει. Είμαι υπερήφανος που είμαι Ελληνας, είμαι υπερήφανος που ανήκω σε ένα εθνικοσοσιαλιστικό κίνημα».

Ο χαιρετισμός

Ο Νίκος Μιχαλολιάκος φαίνεται στο βίντεο να ακούει προσεκτικά όλους τους ομιλητές. Καθένας από αυτούς τον χαιρετάει έπειτα ναζιστικά και εκείνος ανταποδίδει υψώνοντας το δεξί του χέρι με τον ίδιο ακριβώς τρόπο. Αυτόν τον χαιρετισμό κάνουν έπειτα και όλοι οι παριστάμενοι τραγουδώντας τον ύμνο της Χρυσής Αυγής με τη λήξη της εκδήλωσης.

Το συγκεκριμένο βίντεο είναι ένα από τα δεκάδες ντοκουμέντα που περιλαμβάνονται στη δικογραφία της υπόθεσης της Χρυσής Αυγής. Αποτελεί ένα στοιχείο στο οποίο στέκεται σχεδόν σε καθεμία από τις τελευταίες συνεδριάσεις η έδρα του Τριμελούς Εφετείου Κακουργημάτων Αθηνών, ρωτώντας σχετικά τους απολογούμενους πρώην βουλευτές. Μέχρι στιγμής, όσοι εξ αυτών έχουν απολογηθεί, αρνούνται οποιαδήποτε σχέση με τον εθνικοσοσιαλισμό, είτε δηλώνοντας πλήρη άγνοια για χρήση ναζιστικών συμβόλων, ή επιλέγοντας να μη σχολιάσουν το σχετικό υλικό επικαλούμενοι το δικαίωμα του αυτοπροσδιορισμού.

Πρόσφατα, ο Χρήστος Παππάς απέδωσε σχετικά παλιότερα κείμενά του στις «ιδεολογικές αναζητήσεις ενός 20χρονου», υποστηρίζοντας ότι δεν τον εκφράζει ο εθνικοσοσιαλισμός.

Ενα από τα πιο σύγχρονα κείμενα, πάντως, που βρέθηκαν σε υπολογιστή κατηγορούμενου φέρει την υπογραφή του Αμερικανού ακροδεξιού Ρότζερ Ρουτς και τίτλο: «Λευκοί και Νέγροι 100 αλήθειες (κι ένα ψέμα)». Ο συντάκτης του υποστηρίζει με ρατσιστική ρητορική την ανωτερότητα των λευκών.

Πλέον, απομένουν οι απολογίες του ευρωβουλευτή Γιάννη Λαγού στις 30/10 και του Νίκου Μιχαλολιάκου στις 6/11 για να κλείσει ο κύκλος της εξέτασης των κατηγορουμένων για την υπόθεση της δίωξης της Χρυσής Αυγής ως εγκληματικής οργάνωσης. Σε μια πολύκροτη δίκη που μετράει ήδη τέσσερα χρόνια διεξαγωγής από τον Απρίλιο του 2015. Οπως έχει φανεί από τις τελευταίες δικασίμους, η σχέση των χρυσαυγιτών με τον ναζισμό θα είναι ένα από τα βασικά ζητήματα που θα τεθούν. Το δικαστήριο φαίνεται πως εξετάζει στη συγκεκριμένη υπόθεση την εθνικοσοσιαλιστική ρητορική και ιδεολογία ως κίνητρο τέλεσης εγκληματικών ενεργειών.

Οπως προκύπτει από το υλικό της δικογραφίας, ο ναζιστικός χαιρετισμός δεν ήταν μια κίνηση που γινόταν μόνο εν κρυπτώ πίσω από κλειστές πόρτες. Ενδεικτικά τον Σεπτέμβριο του 2011 στο τέλος της εκδήλωσης για τη «Γιορτή νεολαίας της Χρυσής Αυγής», στο άλσος Στρατού στο Γουδί, όλοι οι παρευρισκόμενοι χαιρετούν με αυτό τον τρόπο υπό το φως πυρσών. Κι όμως, κατά την πρόσφατη απολογία του ο Ηλίας Παναγιώταρος υποστήριξε ότι αυτή η κίνηση απαγορευόταν ρητά μέσα στην οργάνωση. Αλλο επιχείρημα που επικαλούνται συχνά οι χρυσαυγίτες είναι ότι πρόκειται για «αρχαιοελληνικό χαιρετισμό».

Διαφορετικές εκδοχές, πάντως, έχουν ακουστεί μέχρι τώρα στις απολογίες και για το θέμα της ύπαρξης ή μη μελών στη Χρυσή Αυγή. Σε κείμενο που περιλαμβάνεται στη δικογραφία υπάρχει συγκεκριμένη αναφορά στους κανόνες που προβλέπονται για την ένταξη κάποιου νέου μέλους. Βάσει αυτού του κειμένου, θα πρέπει ο πιθανός υποψήφιος να «είναι ελληνικής καταγωγής τουλάχιστον εκ του πατρός», «να εφαρμόζει τις αποφάσεις της διοίκησης ανεξάρτητα από τις προσωπικές του απόψεις», «να προηγηθεί πρόταση δύο μελών προς την Κεντρική Επιτροπή για την ένταξή του και να γίνει κατ’ αρχάς δόκιμο μέλος για ένα έτος».

Ο πειθαρχικός έλεγχος

Σε άλλο κείμενο που αποδίδεται στο έτος 2007 αναφέρεται ότι τα μέλη της Χρυσής Αυγής χωρίζονται σε ηγετικά στελέχη, στελέχη, ενεργά μέλη και δόκιμα μέλη και ότι για σοβαρά αδικήματα ορίζεται τριμελής επιτροπή η οποία αποφασίζει για την ποινή ή την απαλλαγή του ελεγχόμενου μέλους. Ο πρώην βουλευτής Νίκος Μίχος, απολογούμενος υποστήριξε ότι δεν έγιναν διαγραφές στη Χρυσή Αυγή –παρά τις δικές του συστάσεις– μετά τη δολοφονία Φύσσα, ούτε μετά την επίθεση κατά των Αιγύπτιων αλιεργατών στο Πέραμα. Ο Παναγιώταρος ισχυρίστηκε το αντίθετο, ενώ ο Παππάς δεν θυμόταν εάν είχαν γίνει διαγραφές και είπε ότι με απόφαση Μιχαλολιάκου έκλεισαν τα γραφεία της τοπικής οργάνωσης στη Νίκαια.

Για τη βραδιά της δολοφονίας Φύσσα, ένα από τα ζητήματα που έχει απασχολήσει μέχρι στιγμής το δικαστήριο είναι η αλληλουχία των τηλεφωνικών κλήσεων μεταξύ των κατηγορουμένων για να διαπιστωθούν η δομή και η ιεραρχία της οργάνωσης. Σύμφωνα με τη δικογραφία, ο Λαγός είχε ανταλλάξει πολλές κλήσεις με τον επικεφαλής της τοπικής οργάνωσης στη Νίκαια, Γιώργο Πατέλη, την επίμαχη νύχτα από τις 21.20 μέχρι και τις 02.44, δηλαδή πριν και μετά τη δολοφονία Φύσσα στο Κερατσίνι.

Ακόμη στις 00.37, σχεδόν 40 λεπτά μετά το συμβάν, ο Λαγός φέρεται να μιλάει με τον Νίκο Μιχαλολιάκο. Κατά την απολογία του στις ανακρίτριες ο Λαγός είχε υποστηρίξει ότι οι αρχικές συνομιλίες του με τον Πατέλη είχαν ως αντικείμενο τον σχεδιασμό δράσεων των επόμενων ημερών (διανομή τροφίμων, επίσκεψη και ομιλία του Μιχαλολιάκου στη Νίκαια). Μετά τη δολοφονία ο ίδιος ισχυρίζεται ότι ρωτούσε επίμονα τον Πατέλη να τον ενημερώσει τι είχε συμβεί στο Κερατσίνι.

Από την πλευρά του ο Μιχαλολιάκος είχε υποστηρίξει ότι ενημερώθηκε για τη δολοφονία την επόμενη ημέρα, όχι εκείνη τη νύχτα. Το ίδιο ανέφερε στην απολογία της στη δίκη η σύζυγός του, Ελένη Ζαρούλια. Ωστόσο, δικός του μάρτυρας υπεράσπισης, ο Αρης Σπίνος, ισχυρίστηκε κάτι διαφορετικό τον περασμένο Μάιο στη δίκη. «Αυτό που ξέρω εξ ιδίων είναι τα τηλεφωνήματα του κ. Μιχαλολιάκου σε εμένα να μάθει με αγωνία τι είχε συμβεί, 3, 4, 5 το πρωί. Και ήταν έτοιμος να πέσει από το παράθυρο», είπε.