Του Αναστάσιου Ταρενίδη,*
Ο «Καποδίστριας» του Σμαραγδή, πέρα από ταινία, είναι ένα πικρό ποτήρι αυτογνωσίας για κάθε Έλληνα. Το πόσο εύκολα, σχεδόν αναίμακτα και ανέξοδα μπόρεσαν οι ξένες δυνάμεις να ανατρέψουν τον πρώτο Κυβερνήτη και όλα τα διπλωματικά του επιτεύγματα σε τόσο σύντομο διάστημα μετά από την Επανάσταση, εκμεταλλευόμενοι απλώς τις εγχώριες έχθρες και τους πρόθυμους βοηθούς που έβλεπαν την ευκαιρία ανάρρησής τους στην εξουσία, αποτελεί έκτοτε και μέχρι σήμερα το καθιερωμένο σχήμα που στοιχειώνει και ποδηγετεί την ελληνική πραγματικότητα.
Αξίζει εν τούτοις να αναφερθεί, ότι πριν από «άγιος» της πολιτικής όπως χαρακτηρίστηκε, έντιμος και αδιάφθορος, ήταν ένα παιδί εμπνευσμένο, θρεμμένο ως το μεδούλι με ελληνική παιδεία, που είχε ένα Όνειρο, τόσο ιερό και πολύτιμο που τίποτε στον δρόμο του δεν θα μπορούσε να τον αναχαιτίσει, καμία Ρωξάνδρα Στούρτζα, καμία λαμπρή καριέρα ως υπουργός εξωτερικών της Ρωσίας, ούτε καν η θέση του Κυβερνήτη στην αγαπημένη του πατρίδα, εφόσον αυτή ήταν δέσμια σε πιέσεις που δεν θα του επέτρεπαν να υπηρετεί όπως έπρεπε τον ιερό σκοπό του. Ήταν ιδεαλιστής; Όχι. Ένας αγωνιστής ήταν με την αδιαπραγμάτευτη απόφαση να υπηρετήσει σωστά το Όραμά του ή να μην το υπηρετήσει καθόλου, προ-αποφασισμένος και συμφιλιωμένος με τον βέβαιο θάνατό του, σαν ο ίδιος να είδε πρώτος σε «ταινία» την ζωή του.
Συνεπώς, προς τί οι παραχωρήσεις και οι συμβιβασμοί; Δεν δίστασε να δηλώσει ευθύς εξαρχής πως έπρεπε να ανασταλεί το Σύνταγμα και η βουλευτική εξουσία για να μπει σε τάξη το χάος και πως θα έφευγε αυτοστιγμεί εάν επρόκειτο να γίνει ένας Κυβερνήτης-ανδράποδο μιας Βουλής υποκείμενης στις εγχώριες σκοπιμότητες. Προς τί ένας κοντόφθαλμος τακτικισμός για έναν συμβιβασμό με τους Κοτζαμπάσηδες που εν τέλει μόνο θα υπονόμευε (και θα καθυστερούσε) την αντάμωση με το πεπρωμένο του;
Στυλωμένος στον έναν και μοναδικό σκοπό του, μας κληροδότησε το νεοελληνικό κράτος με τις πρώτες δομές του, και το πιο σημαντικό ίσως, τον καθρέφτη των παθών της νεοελληνικής ψυχής μας για να τον βλέπουμε πεντακάθαρα, προκαλώντας ο ίδιος την καταδίκη του, ακριβώς όπως ο Σωκράτης.
* O Αναστάσιος Π. Ταρενίδης είναι Φιλόλογος Α.Π.Θ. Msc
