Τα τελευταία χρόνια, αν κανείς παρατηρήσει προσεκτικά, ο πολιτιστικός χάρτης της Πιερίας φαίνεται να αλλάζει ρυθμό. Δεν είναι μόνο τα γνωστά φεστιβάλ και οι δράσεις στους αρχαιολογικούς χώρους — αν και είναι αλήθεια ότι οι αριθμοί δείχνουν μια σταθερή άνοδο. Περισσότεροι από 25.000 επισκέπτες κάθε χρόνο, σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία, βρίσκουν αφορμή σ’ αυτές τις εκδηλώσεις. Κι όχι μόνο για να δουν την παράσταση ή τη συναυλία, αλλά (φυσικά) και για ό,τι άλλο προσφέρει ο τόπος αυτή την περίοδο. Σύμφωνα με την Περιφερειακή Ενότητα Πιερίας, η πληρότητα σε ξενοδοχεία και δωμάτια από Ιούλιο μέχρι Σεπτέμβριο είναι κατά περίπου 17% υψηλότερη σε σχέση με άλλες περιόδους — αν και, όπως ξέρετε, τα νούμερα δεν λένε πάντα όλη την ιστορία. Είναι φανερό πάντως ότι όλο και περισσότεροι δεν φτάνουν μόνο για τις παραλίες ή τον Όλυμπο. Κάτι φαίνεται να κινείται γύρω από τον πολιτισμό.
Φεστιβάλ Ολύμπου και πολιτιστική δυναμική
Αν και το Φεστιβάλ Ολύμπου κρατά τον τίτλο του «μεγάλου γεγονότος» της Πιερίας εδώ και χρόνια, κάθε διοργάνωση φέρνει κάτι καινούργιο. Ξεκινά τον Ιούλιο – αλλάζει λίγο ανάλογα με τη χρονιά – και φθάνει μέχρι τον Σεπτέμβριο σε μέρη που δύσκολα ξεχνά κανείς: το αρχαίο θέατρο Δίου, το Κάστρο Πλαταμώνα ή και την αρχαία Πύδνα. Αναφέρθηκε πως το 2023 ξεπέρασαν τις 40 οι εκδηλώσεις.
Το πρόγραμμα παραμένει επικεντρωμένο στο αρχαίο δράμα, σε επιλεγμένες γνωστές συναυλίες και φυσικά στα εικαστικά. Για αρκετούς, το ενδιαφέρον βρίσκεται επίσης στη συνήθεια να τιμάται κάθε φορά μία ξένη χώρα – για το 2025, αν όλα πάνε σύμφωνα με τα πλάνα, σειρά έχει η Βουλγαρία. Αυτό το στοιχείο εκτιμάται ότι ενισχύει τον διαπολιτισμικό χαρακτήρα, φέρνοντας περίπου 12% περισσότερους ξένους επισκέπτες (τουλάχιστον, αυτό δείχνουν τα δεδομένα μέχρι τώρα). Επιπλέον, δραστηριότητες όπως οι αρχαιολογικοί περίπατοι ή οι διαλέξεις λειτουργούν ως μικρό μπόνους, ξεφεύγοντας από το τετριμμένο. Εδώ, τουρισμός και πολιτισμός φλερτάρουν σε μια δική τους ισορροπία – ή τουλάχιστον έτσι φαίνεται.
Πολιτισμός, τουριστικό προϊόν και ψηφιακές εμπειρίες
Δεν θα έλεγε κανείς ότι το τουριστικό «πακέτο» της Πιερίας έμενε στάσιμο, αλλά τα πολιτιστικά γεγονότα το μεταμορφώνουν με τρόπο που δεν ήταν τόσο δεδομένος στο παρελθόν. Ανέκαθεν κυριαρχούσε η καλοκαιρινή αύρα, ναι· ωστόσο κάπως τα φεστιβάλ άλλαξαν τη γενική εικόνα του τόπου στα μάτια των επισκεπτών. Τώρα, ο κάθε ταξιδιώτης συνδυάζει πιο εύκολα το αρχαίο θέατρο με γεύσεις από την τοπική κουζίνα, τη δοκιμή κρασιού σε κάποιο οινοποιείο ή ένα πέρασμα από τις αγροτουριστικές διαδρομές – ένας συνδυασμός εμπειριών που δεν περιορίζεται πλέον στα απολύτως κλασικά.
Η ενίσχυση της τουριστικής περιόδου πέρα από τους θερινούς μήνες επιτρέπει στους επιχειρηματίες να σχεδιάζουν εναλλακτικές δράσεις, ενώ ο πολιτιστικός τουρισμός δημιουργεί ήδη, σύμφωνα με έρευνα του ΕΑΠ (2022), αύξηση περίπου 11% στη μέση διάρκεια παραμονής. Όλο και περισσότεροι επισκέπτες αναζητούν την αλληλεπίδραση, τη μάθηση ή ακόμη και πιο σύγχρονες μορφές ψυχαγωγίας – εδώ εντάσσονται και οι ψηφιακές εμπειρίες που γνωρίζουν άνοδο, όπως τα διαδικτυακά Φρουτακια της Elabet, τα οποία συμβολίζουν την ευρύτερη τάση στροφής προς το διαδικτυακό περιβάλλον. Μέσα σε όλα, η Πιερία αναδεικνύεται ως προορισμός που δεν εξαντλείται στους κλασικούς ρόλους της.
Οικονομική επίδραση και τοπική ανάπτυξη
Ό,τι συμβαίνει στα φεστιβάλ και τις εκδηλώσεις δύσκολα μπορεί να περάσει απαρατήρητο από την τοπική οικονομία. Τα έσοδα μόνο από εισιτήρια αγγίζουν τα 850.000 €, σύμφωνα με τις καταγραφές της Οργανωτικής Επιτροπής του Φεστιβάλ Ολύμπου – και, όπως φαίνεται, αυτό είναι μόνο η κορυφή του παγόβουνου, αφού η αγορά φιλοξενίας και εστίασης βλέπει αυξήσεις τζίρου που φτάνουν (ή και ξεπερνούν κάποιες χρονιές) το 18%.
Προστίθενται οι ενέργειες για ανάδειξη προϊόντων της περιοχής: κρασιά, γεύσεις, αγροτουρισμός – όλα αυτά ενισχύουν ένα μοντέλο κυκλικής οικονομίας που πλέον δεν θεωρείται απλώς συμπληρωματικό. Για το 2024 ειδικά, με το πρόγραμμα να διευρύνεται, αναμένεται να υπάρξει περαιτέρω κινητικότητα στον τουρισμό και μια αύξηση περίπου 9% στις εποχικές και προσωρινές θέσεις εργασίας. Ο πολιτισμός, κατά κάποιον τρόπο, βγαίνει μπροστά και μετατρέπεται σε βασικό πυρήνα βιώσιμης ανάπτυξης – αν και πάντοτε μένει ένα περιθώριο για να κριθούν οι μακροπρόθεσμες επιπτώσεις.
Προοπτικές, συνέργειες και νέα δεδομένα
Τώρα, μετά την πανδημία – και με μεγαλύτερη σιγουριά πια, χωρίς ωστόσο να απουσιάζει μια δόση αβεβαιότητας – διαπιστώνεται ένας νέος ρυθμός στην προσέλκυση κόσμου που έχει στο μυαλό του το «πολιτιστικό κίνητρο». Οι τοπικοί φορείς δίνουν έμφαση σε συνέργειες, σχεδιάζοντας τη διασύνδεση των εκδηλώσεων με τουριστικά πακέτα, τον αθλητισμό ή και πιο εξωστρεφείς δράσεις. Σύμφωνα με στοιχεία, αυξήθηκαν φέτος οι θεματικές ξεναγήσεις και τα συμμετοχικά εργαστήρια περίπου κατά 22% – και, αν πιστέψει κανείς τα σχόλια των συμμετεχόντων, η εμπειρία άφησε θετικό αποτύπωμα. Η φήμη της Πιερίας δείχνει να απλώνεται πέρα από τα στενά γεωγραφικά πλαίσια: ο προορισμός παρουσιάζεται ως ένα υβριδικό μείγμα πολιτισμού, φυσικού τοπίου και χαλάρωσης. Η σταθερότητα στη διοργάνωση αξιόλογων γεγονότων ίσως τελικά να διαμορφώνει μια νέα ταυτότητα επισκέπτη· κάποιον που περιμένει κάθε φορά κάτι ακόμη πιο σύγχρονο ή αυθεντικό.
Δεν θα είχε νόημα να συμπεράνουμε πως υπάρχει μια οριστική συνταγή – η Πιερία φαίνεται να διερευνά και να αναπτύσσει ένα δικό της πρότυπο σύγχρονης πολιτιστικής ανάπτυξης. Αν μη τι άλλο, ο δεσμός με την τοπική οικονομία μεγαλώνει και αναδεικνύει μια Ελλάδα που σήμερα αναζητά τρόπους να τιμήσει το χθες χωρίς να φοβάται να επενδύσει στο αύριο.
