Της Μαρίας Γεωργίας Βράκα,*
Την Παρασκευή 7/2/2025, η Ελληνική Στατιστική Αρχή (ΕΛΣΤΑΤ) δημοσίευσε έκθεση για την πρωτοβάθμια εκπαίδευση, του σχολικού έτους 2022/2023, καταγράφοντας σημαντικές τάσεις που αντικατοπτρίζουν τις ευρύτερες δημογραφικές αλλαγές στην Ελλάδα.
Συγκεκριμένα, σύμφωνα με την έκθεση της ΕΛΣΤΑΤ, ο συνολικός αριθμός των σχολικών μονάδων των Νηπιαγωγείων της χώρας, παρουσίασε πτώση κατά 1,0%, ο μαθητικός πληθυσμός εμφάνισε ελάττωση κατά 2,3%, ενώ αντιθέτως, το διδακτικό προσωπικό κατέγραψε άνοδο κατά 9,6%, με βελτίωση της αναλογίας εκπαιδευτικών προς μαθητές από 1:9,2 σε 1:8,2. Στα Δημοτικά Σχολεία, οι σχολικές μονάδες και ο μαθητικός πληθυσμός είχαν υποστεί ελαφριά μείωση κατά 0,2% και 1,7% αντίστοιχα, ενώ το διδακτικό προσωπικό μειώνεται κατά 5,5%, με την αναλογία να παραμένει περίπου σταθερή στα 1:8,4.
Πέρα από τις βραχυπρόθεσμες μεταβολές, η έκθεση αποτυπώνει και μια μακροχρόνια τάση μείωσης του μαθητικού πληθυσμού, ο οποίος μειώθηκε κατά περίπου 8%, από 625.165 μαθητές το σχολικό έτος 2013/2014 σε 574.047 το 2022/2023. Αυτή η συρρίκνωση αντικατοπτρίζει τις γενικότερες δημογραφικές μεταβολές, που επιβεβαιώνονται και από την πρόσφατη απογραφή του 2021 (Απογραφή Πληθυσμού-Κατοικιών 2021 – ELSTAT, n.d.), όπως η μείωση των γεννήσεων και η γήρανση του πληθυσμού, ιδιαίτερα σε περιοχές εκτός των μεγάλων αστικών κέντρων.
Δημόσιος έναντι Ιδιωτικού Τομέα
Σε αντιπαραβολή με τις τάσεις του δημοσίου τομέα, ο ιδιωτικός τομέας παρουσίασε ελαφρές αυξήσεις. Στα Νηπιαγωγεία, ενώ οι δημόσιες μονάδες υποβάλλονται σε περαιτέρω υποχώρηση κατά 1,3%, οι ιδιωτικές παρουσίασαν αύξηση κατά 0,4%. Στα Δημοτικά, ενώ οι δημόσιες μονάδες κατέγραψαν ελαφριά ελάττωση κατά 0,2%, οι ιδιωτικές σημείωσαν άνοδο κατά 1,3%. Επιπλέον, το διδακτικό προσωπικό στα δημόσια σχολεία μειώθηκε κατά 6,0% στα δημοτικά, ενώ στον ιδιωτικό τομέα παρατηρήθηκε άνοδος κατά 4,7%, με αντίστοιχες διαφοροποιήσεις και στον μαθητικό πληθυσμό (δημόσια: –2,1% έναντι ιδιωτικά: +4,1%).
Στην Περιφέρεια Κεντρικής Μακεδονίας – τη δεύτερη σε αριθμό μαθητών μετά την Αττική – τα δεδομένα του 2022/2023 αποκαλύπτουν ότι οι σχολικές μονάδες των Νηπιαγωγείων μειώθηκαν κατά 3,1% (φθάνοντας τις 956). Παράλληλα, καταγράφηκε άνοδος του διδακτικού προσωπικού κατά 8,1% (3.460 εκπαιδευτικοί), ενώ ο μαθητικός πληθυσμός μειώθηκε κατά 3,0% (28.464 μαθητές). Για τα Δημοτικά της Περιφέρειας παρατηρήθηκε ελαφριά συρρίκνωση των σχολικών μονάδων (–0,7%, σε 733), με σημαντική ελάττωση του διδακτικού προσωπικού (–5,7%, σε 11.808 εκπαιδευτικούς), καθώς και μείωση των εγγεγραμμένων μαθητών κατά 1,9% (σε 97.376), ενώ οι απόφοιτοι παρουσίασαν μείωση κατά 3,4% (σε 17.451).Παρακάτω παρατίθεται πίνακας με τα ακριβή στοιχεία όπως προέκυψαν από την έκθεση της ΕΛΣΤΑΤ, αποκλειστικά για την περιφέρεια Κεντρικής Μακεδονίας:
Πίνακας 1. Νηπιαγωγεία Κεντρικής Μακεδονίας
Πίνακας 2. Δημοτικά Κεντρικής Μακεδονίας
Η Επένδυση μέσω του ΕΣΠΑ στην Πιερία ως παράδειγμα προς μίμηση
Η πρόσφατη ανακοίνωση της Περιφέρειας Κεντρικής Μακεδονίας για τη διάθεση άνω των 75 εκατομμυρίων ευρώ μέσω του ΕΣΠΑ, με στόχο την ανέγερση 21 νέων σχολικών μονάδων, ανοίγει μια θετική προοπτική για την Πιερία. Συγκεκριμένα, τα δύο σχολικά κτίρια που θα δημιουργηθούν – το νέο Δημοτικό σχολείο στην Κατερίνη και το Νηπιαγωγείο στον Πλαταμώνα – προβλέπεται να αναβαθμίσουν τις εκπαιδευτικές υποδομές και να βελτιώσουν σημαντικά το περιβάλλον μάθησης. Η επένδυση αυτή δεν είναι απλώς μια νέα κατασκευή. Αποτελεί στρατηγική απάντηση στις δημογραφικές και εκπαιδευτικές προκλήσεις, ανταποκρινόμενη στις μεταβαλλόμενες ανάγκες του συστήματος, σε μια εποχή όπου οι επενδυτικές πρωτοβουλίες για την εκπαίδευση σπανίζουν. Ενώ τα εθνικά δεδομένα αποκαλύπτουν συρρίκνωση του μαθητικού πληθυσμού και προκλήσεις προς στις δημόσιες σχολικές μονάδες, η ανέγερση νέων, σύγχρονων μονάδων στην Πιερία λειτουργεί ως παράδειγμα προς μίμηση. Αναβαθμίζοντας το περιβάλλον της μάθησης, επενδύουμε στο μελλοντικό ανθρώπινο δυναμικό της χώρας και διασφαλίζουμε ένα πιο ανταγωνιστικό εκπαιδευτικό μέλλον.
Πηγές:
Ελληνική Στατιστική Αρχή. (2021). Απογραφή Πληθυσμού – 2021. Ελληνική Στατιστική Αρχή. https://www.statistics.gr/
Ελληνική Στατιστική Αρχή. (2025, 7 Φεβρουαρίου). ΕΡΕΥΝΕΣ ΠΡΩΤΟΒΑΘΜΙΑΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ (Νηπιαγωγεία και Δημοτικά): Λήξης σχολικού έτους 2022/2023. Ελληνική Στατιστική Αρχή. https://www.statistics.gr/documents/20181/08c06657-1547-2e39-7243-5101b8d6fb8c
* H Μαρία Γεωργία Βράκα είναι Πολιτικός Επιστήμονας, Μεταπτυχιακή Φοιτήτρια Πολιτικής Ανάλυσης στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης
