Σήμερα, εορτάζει η Εκκλησία μας τα εγκαίνια του ναού της Υπεραγίας Δεσποίνης ημών Θεοτόκου της Ζωοδόχου Πηγής και τελείται πανήγυρις προς τιμήν της Θεοτόκου.
H Zωοδόχος Πηγή είναι μία εορτή πρός τιμήν της Παναγίας. δεν έχει σχέση με τη ζωή της υπεραγίας Θεοτόκου, όπως οι άλλες γνωστές θεομητορικές εορτές, λόγου χάριν τα Eισόδια, ο Eυαγγελισμός ή η Kοίμησις της Θεοτόκου. H εορτή αυτή έχει σχέση με τις θαυμαστές επεμβάσεις της Παναγίας πρός σωτηρίαν δυστυχών και ταλαιπώρων ανθρώπων που την επικαλέσθηκαν με πίστη. H Zωοδόχος Πηγή μας υπενθυμίζει τα θαύματα, που έκανε η Παναγία σε ένα ορισμένο ναό της στον τόπο εκείνο που προκαλεί τη συγκίνηση κάθε Έλληνος.
Το 474 ο βυζαντινός αυτοκράτορας Λέων ο Θραξ ανήγειρε προς τιμή της Παναγίας περικαλλή ναό πλησίον της πηγής, το ιαματικό νερό της οποίας είχε θεραπεύσει πολλούς ασθενείς, κυρίως από αποστήματα, δυσουρίες και αιμορραγίες. Θρυλείται ότι μεταξύ των αποθεραπευθέντων ασθενών ήταν και ο αυτοκράτορας Ιουστινιανός, ο οποίος έπασχε από δυσουρία, και για να τιμήσει την Παναγία έκτισε την εκεί μονή της Ζωοδόχου Πηγής από τα οικοδομικά υλικά που περίσσευσαν από την ανέγερση της Αγίας Σοφίας.
Τα μετέπειτα χρόνια, τα κτίσματα του ναού και της μονής της Ζωοδόχου Πηγής υπέστησαν μεγάλες φθορές από εχθρικές επιδρομές και σεισμούς. Τις μεγαλύτερες καταστροφές υπέστησαν κατά την περίοδο της Τουρκοκρατίας, όταν κατεδαφίσθηκαν και τα οικοδομικά υλικά τους χρησιμοποιήθηκαν για την ανέγερση του τεμένους του Σουλτάν Βαγιαζίτ. Οι χριστιανοί της Κωνσταντινούπολης δεν έπαυαν να επισκέπτονται τα ερείπια του ναού της Ζωοδόχου Πηγής, να τελούν λειτουργίες, κυρίως κατά την Παρασκευή της Διακαινησίμου και να επιζητούν το θαυματουργό ιαματικό νερό.
Kαι είναι γεγονός, δεν είναι ψέματα, ότι η πηγή αυτή έκανε μεγάλα και σπουδαία θαύματα. Aγιασμένο νερό βγαίνει από τη γη και θαυματουργεί. Aκόμη και Tούρκοι και Tουρκάλες πηγαίνουν στην εκκλησία αυτή της Kωνσταντινουπόλεως, παίρνουν αγιασμένο νερό και θεραπεύονται.
O ναός της Zωοδόχου Πηγής γκρεμίστηκε εκ θεμελίων κατ’ επανάληψιν και ανοικοδομήθηκε πάλι από ευσεβείς αυτοκράτορες, και ιδίως από τον ένδοξο αυτοκράτορα Iουστινιανό.
Ο Ναός αυτός έμεινε γνωστός στην ιστορία ως το αγίασμα του «Μπαλουκλί». «Μπαλούκ» στα τουρκικά σημαίνει ψάρι και η παράδοση μας λέει πως εκεί δίπλα στο αγίασμα, στις 23 Μαΐου 1453 μ.Χ. ένας καλόγερος τηγάνιζε ψάρια, όταν κάποιος του έφερε την είδηση πως πήραν την Πόλη οι Τούρκοι.
Ο καλόγερος απάντησε πως μόνο αν τα ψάρια που τηγάνιζε έφευγαν απ΄ το τηγάνι και έπεφταν μέσα στο αγίασμα θα πίστευε ότι έγινε κάτι τέτοιο. Και πραγματικά τα ψάρια ζωντάνεψαν και έπεσαν μέσα στην πηγή του αγιάσματος. Μέχρι σήμερα δε, μέσα στην δεξαμενή της Ζωοδόχου Πηγής διατηρούνται επτά ψάρια και μάλιστα σαν να είναι μισοτηγανισμένα απ΄ την μια πλευρά.
Σήμερα στην αυλή της Ζωοδόχου Πηγής βρίσκονται οι τάφοι των Οικουμενικών Πατριαρχών. Το δε αγίασμα βρίσκεται στον υπόγειο Ναό και αποτελείται από μαρμαρόκτιστη πηγή, το νερό της οποίας θεωρείται αγιασμένο. Απ’ εδώ διαδόθηκε ο τύπος της Παναγίας Ζωοδόχου Πηγής σε όλο τον ορθόδοξο κόσμο.
Σε ανάμνηση των εγκαινίων του Ναού από τον Αυτοκράτορα Λέοντα η Εκκλησία καθιέρωσε την κατ΄ έτος εορτή της Ζωοδόχου Πηγής, την Παρασκευή της Διακαινήσίμου Εβδομάδας.
