Οι Άγιοι Κοσμάς και Δαμιανός ήταν κατά σάρκα αδελφοί και κατάγονταν από την περιοχή της Εφέσου, στην Επαρχία της Ασίας. Ο πατέρας τους, ειδωλολάτρης ευγενής, ασπάσθηκε τη χριστιανική πίστη λίγο μετά τη γέννησή τους. Πέθανε όμως πρόωρα και άφησε τα δύο παιδιά του στην αποκλειστική φροντίδα της ευσεβούς μητέρας τους, της αγίας Θεοδότης, που ήταν παιδιόθεν χριστιανή.
Τους δύο αδελφούς διέκρινε μεγάλη ευφυΐα και επιμέλεια, γι’ αυτό και σπούδασαν πολλές επιστήμες. Ιδιαίτερα όμως, επιδόθηκαν στην ιατρική επιστήμη, την οποία εξασκούσαν σαν διακονία φιλανθρωπίας προς τον πλησίον.
Θεράπευαν τις ασθένειες των ανθρώπων, και ιδιαίτερα των φτωχών, χωρίς να παίρνουν χρήματα, γι’ αυτό και ονομάστηκαν Ανάργυροι. Πολλοί ασθενείς που θεραπεύθηκαν ήθελαν να τους ευχαριστήσουν.
Αλλά αυτοί, δε δέχονταν τις ευχαριστίες και απαντούσαν με τον ορθό λόγο της Αγίας Γραφής: «Η ευλογία και η δόξα και η σοφία και η ευχαριστία και η τιμή και η δύναμις και η ισχύς τω Θεώ ημών εις τους αιώνας των αιώνων» (Αποκάλυψη Ιωάννου, ζ’ 12).
Δηλαδή, όλος ο ύμνος και η δόξα και η σοφία και η ευχαριστία και η τιμή και η δύναμη και η ισχύς, ανήκει στο Θεό μας, στους αιώνες των αιώνων.
Έτσι ταπεινά αφού διακόνησαν σε όλη τους τη ζωή τον πλησίον, πέθαναν ειρηνικά και ετάφησαν στην τοποθεσία Φερεμά.
Οι θαυματουργές θεραπείες
Έχοντας δωρεάν λάβει τη χάρη του Αγίου Πνεύματος, δωρεάν έδιναν οι νέοι τούτοι Απόστολοι, φροντίζοντας αδιακρίτως πλουσίους και φτωχούς, ξένους και οικείους, δίχως ποτέ να ζητήσουν το παραμικρό για ανταμοιβή τους. Η φιλευσπλαχνία τους ήταν τόση που επιδαψίλευαν εξίσου τις αγαθοεργίες τους και προς τα άλογα ζώα. Παρ’ ότι γνώστες της ιατρικής επιστήμης, ως φάρμακο, νυστέρι ή έμπλαστρο χρησιμοποιούσαν μόνον το ζωοποιό όνομα του Χριστού και τόσο συνυφασμένα ήταν σ’ αυτούς το κήρυγμα του Ευαγγελίου της Σωτηρίας και η θεραπεία, της οποίας Ιατρός ήταν ο Ίδιος ο Χριστός, ο Οποίος συνέχιζε το έργο Του μέσω των αγίων θεραπεύοντας τα σώματα και τις ψυχές. Από παντού έσπευδαν άνθρωποι στην κατοικία τους κι όλοι έβρισκαν θεραπεία και ανακούφιση, έκαστος κατά το μέτρο της πίστεώς τους.
