4 Δεκεμβρίου: της Αγίας Βαρβάρας της Μεγαλομάρτυρος και προστάτιδας του Πυροβολικού

149

Η Αγία Βαρβάρα, γνωστή ως Μεγαλομάρτυς, ήταν Χριστιανή αγία και μάρτυς, που έζησε κατά τον 3ο αιώνα μ.Χ. Γέννηση: 273 μ.Χ., Νικομήδεια, Απεβίωσε: 306 μ.Χ., Νικομήδεια

Ο τόπος αλλά και ο χρόνος του μαρτυρίου της Αγίας Βαρβάρας δεν είναι γνωστός.

Έτσι κατ’ άλλους φέρεται πως μαρτύρησε στη Νικομήδεια της Βιθυνίας το 210, κατ’ άλλους στην Ηλιούπολη (σημερινή Baalbek) στον Λίβανο το 360 και κατ’ άλλους (εκδοχή καθολικών) σε κάποια πόλη της Τοσκάνης.

Ο Διόσκορος ή Διόσορος, ήταν φανατικός ειδωλολάτρης και πατέρας της. Την είχε φυλακίσει σε ένα πύργο γιατί φοβόταν τους μνηστήρες. Άγνωστο πως, έγινε Χριστιανή.

Ο πατέρας της, για να μην χρησιμοποιεί τα δημόσια λουτρά και βγαίνει έξω από το πύργο της φυλάκισής της, διέταξε να χτίσουν λουτρά στον πύργο που διέμενε.

Το σχέδιο εκεί είχε δύο παράθυρα αλλά η Αγία Βαρβάρα, τιμώντας την Αγία Τριάδα, είπε να χτιστούν τρία παράθυρα. Ο πατέρα της κατάλαβε έτσι ότι ήταν Χριστιανή και όρμησε στο πύργο κυνηγώντας την να τη σφάξει.

Η Αγία έφυγε και γλύτωσε καταφεύγοντας στα βουνά. Αλλά συνελήφθη και οδηγήθηκε στον Ρωμαίο Έπαρχo.

Ο Έπαρχος θαυμάζοντας την ομορφιά της έκανε ότι μπορούσε για να την μεταπείσει, αλλά εκείνη ήταν ανένδοτη.

Την υπέβαλε λοιπόν σε μαρτύρια, περισσότερο για να την σώσει από την οργή του πατέρα της που ήθελε να σκοτωθεί.

Τελικά ο έπαρχος αποφάσισε τον αποκεφαλισμό της, και μάλιστα την ποινή θα εκτελούσε ο ίδιος ο πατέρας της, μιά και αυτό επιθυμούσε και ο ίδιος.

Την στιγμή όμως που τελείωνε το έγκλημά του, έπεσε νεκρός χτυπημένος από κεραυνό.

Ο τιμωρός αυτός κεραυνός που σκότωσε τον πατέρα της συμβολίζει τα πυρά του Πυροβολικού.

Για πρώτη φορά έγινε επίσημος εορτασμός στην Ελλάδα την 4η Δεκεμβρίου 1829.

Τότε έγινε δοξολογία και δόθηκε δείπνο, για τους αξιωματικούς και οπλίτες του Πυροβολικού.

Η εικόνα της τοποθετείται στα ασπίδια των πυροβόλων όπλων.

Στη Ορθόδοξη εικονογραφία η Αγία Βαρβάρα ζωγραφίζεται πολλές φορές μ’ ένα ποτήριο στο χέρι όντας προστάτιδα ενάντια στο αιφνίδιο θάνατο και μη θέλοντας να στερηθούν οι ετοιμοθάνατοι την θεία κοινωνία.

Συχνά τη συναντούμε κοντά σ΄ έναν πύργο (με τρία παράθυρα) ή κρατώντας ένα βιβλίο (για τους ετοιμοθάνατους) ή ένα κλαδί φοίνικα.

Συνταγή:

Ο Δεκέμβρης είναι ένας μήνας γεμάτος γεύσεις και αρώματα. Τα έθιμά του είναι πασπαλισμένα με ζάχαρη κι έχουν μυρουδιά κανέλας και γαρίφαλου. Ποδαρικό στις παραδοσιακές γεύσεις του χειμώνα κάνει η «βαρβάρα».

Για να γιορτάσεις το χειμώνα που ήρθε, για να προστατεύσεις τα παιδάκια σου από αρρώστιες, για να τιμήσεις το έθιμο ή απλά για να απολαύσεις ένα θρεπτικό και νοστιμότατο γλυκό, όποιο λόγο κι αν διαλέξεις, η γεύση της «βαρβάρας» θα σε αποζημιώσει.

Πολλοί θα αναρωτιέστε τι είναι τούτη η «βαρβάρα»! (?)
Καταρχάς να σας πω, να μη ψάχνετε στο γενεαλογικό σας δέντρο ούτε στις επαφές του τηλεφώνου σας! Δεν αναφέρομαι στην κουμπάρα, ούτε στη θειά του άντρα σας! (χα! αστειάκι)

Αναφέρομαι στο γλύκισμα που φτιάχνουν οι νοικοκυρές στη Δράμα και σε όλη τη Βόρειο Ελλάδα ευρύτερα, την παραμονή της εορτής της Αγίας Βαρβάρας!
Αν είσαι από τη Δράμα η «βαρβάρα» σου θυμίζει τα παιδικά σου χρόνια και τη λαχτάρα που ξυπνούσες εκείνη τη μέρα το πρωί για να γευτείς τη γλυκιά σούπα που μοσχομύριζε κανέλα και καβουρδισμένο σουσάμι.
Ήταν καλό για την υγεία σου, σου ‘λεγαν μάνα και γιαγιά, κι εσύ άδειαζες το μπολ με μεγάλη ευχαρίστηση!

Η «βαρβάρα» φτιάχνεται για να «γλυκαθεί» η Αγία Βαρβάρα και να προστατέψει τα παιδιά από τις αρρώστιες έλεγε η γιαγιά.
Η μανούλα μου έμαθε να φτιάχνει τη «βαρβάρα» από τη γιαγιά μου και πραγματικά η «βαρβάρα» της είναι άπαιχτη και την περιμένω κάθε χρόνο πως και πως!

Όπως μας λέει κι η κυρά Μαγδαληνή η «βαρβάρα» είναι θρακιώτικο και μικρασιάτικο έθιμο, που το υιοθέτησαν κι οι Πόντιες νοικοκυρές! Όσα σέρνει το αλέτρι, πρέπει να μπουν μέσα στην κατσαρόλα για να γίνει η «βαρβάρα» κι η οικογένεια ν’ απολαμβάνει το «μπερεκιέτ» της σοδειάς.

Κι αν θες να ‘χεις λεφτά όλο το χρόνο, να κρατήσεις ένα κουκί απ’ τη «βαρβάρα» στο πορτοφόλι σου!
Η «βαρβάρα» παραδοσιακά φτιάχνεται την παραμονή της Αγίας Βαρβάρας και ανήμερα της γιορτής της, στις 4 Δεκεμβρίου, μοιράζεται οπωσδήποτε σε 3 σπίτια που έχουν παιδιά κατά το έθιμο. Ουσιαστικά γίνεται μια ανταλλαγή «βαρβάρας» και φυσικά ο συναγωνισμός για το ποια νοικοκυρά κάνει την καλύτερη, καλά κρατεί, μιας και οι συνταγές είναι πολλές και ποικίλες.

Είτε έτσι είτε αλλιώς, είναι μια πολύ θρεπτική και πεντανόστιμη γλυκιά σούπα!
Η συνταγή της μανούλας μου για τη «βαρβάρα» που συμπίπτει και με της κυρά Μαγδαληνής!

Υλικά:
1/2 κ. σιτάρι αποφλοιωμένο
8 κούπες νερό (περίπου 2 λίτρα)
1 κούπα ζάχαρη
1 κούπα σταφίδα ξανθή
1/2 κ. γ. γαρίφαλο
ελάχιστο αλάτι
3- 4 κουταλιές αλεύρι ή κορν φλάουρ
όσπρια (φασόλια, ρεβύθια, φάβα, φακές, κουκιά, από 7 κομμάτια)
Για το σερβίρισμα:
50 γραμμάρια σουσάμι
1 κούπα καρύδια χοντροκομμένα ή 1/2 κούπα καρύδια και 1/2 κούπα αμύγδαλα
κανέλα

Εκτέλεση:
Πλένουμε το σιτάρι με παγωμένο νερό πάρα πολύ καλά μέχρι το νερό που βγαίνει να είναι καθαρό.
Μουλιάζουμε το σιτάρι και τα όσπρια (σε ξεχωριστά σκεύη) από βραδίς.
Το πρωί της παραμονής βράζουμε σε μέτρια φωτιά, το σιτάρι και τα όσπρια ώσπου να μαλακώσουν και ν’ αρχίσει να χυλώνει ο ζωμός.
Προς το τέλος προσθέτουμε τη ζάχαρη και τις σταφίδες και αφήνουμε ακόμα πέντε λεπτά.
Για να γίνει πιο χυλωμένη καβουρδίζουμε το αλεύρι σε δυνατή φωτιά ώσπου ν’ αρχίσει να παίρνει χρώμα.
Ρίχνουμε το αλεύρι σε ένα άλλο δοχείο και προσθέτουμε λίγο παγωμένο νερό μέχρι να διαλυθεί. Αφού διαλυθεί, το ρίχνουμε στην κατσαρόλα με το σιτάρι και ανακατεύουμε.
Καβουρδίζουμε με τον ίδιο τρόπο και το σουσάμι και βάζουμε τη μισή ποσότητα μέσα στη σούπα.
Δεν πρέπει να έχει χυλώσει πάρα πολύ γιατί “όσο κάθεται” πήζει κι άλλο.
Σερβίρουμε σε μπολ με κανέλα, καρύδια και το υπόλοιπο σουσάμι.

Μπορούμε ανάλογα με το γούστο μας να ρίξουμε μέσα αποξηραμένα σύκα, βερίκοκα, δαμάσκηνα, ρόδι, αμύγδαλα ή κομμάτια μήλου.