Κατά την παράδοση του ελληνικού λαού ο άγιος Χριστόφορος θεωρείται προστάτης των χωραφιών και των αμπελιών από τις δυσμενείς καιρικές συνθήκες και ιδιαίτερα από την πτώση χαλαζιού. Στους νεότερους χρόνους, άρχισε να θεωρείται προστάτης των αυτοκινητιστών, των οδοιπόρων και του Σώματος Εφοδιασμού-Μεταφορών του Στρατού, ενώ είναι και ο πολιούχος της πόλης του Αγρινίου.
Ο Άγιος Χριστόφορος λεγόταν κυνοπρόσωπος. Αυτό σημαίνει ότι απεικονίζονταν από μερικούς αμαθείς ζωγράφους με μορφή σκύλου, όμως αυτό πραγματικά σήμαινε ότι το πρόσωπο του Αγίου Χριστοφόρου ήταν άγριο, άσχημο και άμορφο.
Ο Άγιος Νικόδημος συνεχίζει, προσπαθώντας να διαλύσει αυτόν τον μύθο, αναφέροντας ξεκάθαρα ότι ο Άγιος Χριστόφορος είχε ανθρώπινο πρόσωπο, όπως όλοι οι άνθρωποι, αλλά η όψη του ήταν φοβερή, αγριωπή και άσχημη. Το γεγονός ότι στη χώρα καταγωγής του Αγίου υπήρχαν φυλές ανθρωποφάγων μάλλον βοήθησε την ανάπτυξη των δεισιδαιμονιών απ’ τους αφελείς.
Σύμφωνα με την παράδοση, υπήρχε κάποτε -τον 3ο αιώνα μ.Χ. ένας ειδωλολάτρης που τον έλεγαν Ρέπροβο και ήταν αληθινός γίγαντας στο σώμα και στη δύναμη. Ξαφνικά γεννήθηκε μεσ’ τη καρδιά του μια παράξενη επιθυμία. «Το καλλίτερο που έχω να κάνω-σκέφτηκε- είναι να βρω ποιος είναι ο δυνατότερος άρχοντας του κόσμου και να γίνω υπηρέτης του» κι άρχισε να ψάχνει με ζήλο και να ρωτά γνωστούς και αγνώστους.
Ο δυνατότερος άρχοντας , του είπε κάποιος, είναι ο βασιλιάς. Ο μετέπειτα Άγιος Χριστόφορος τον άκουσε και μ’ όλη του την όρεξη αφοσιώθηκε στην υπηρεσία του βασιλιά, μέχρι μια μέρα που κάποιος μουσικός τραγούδησε μπροστά στο βασιλιά ένα τραγούδι που υμνούσε τη δύναμη του Σατανά.
Ο βασιλιάς ακούγοντάς το κατατρόμαξε. Τότε ο Ρέπροβος σκέφτηκε, ότι υπάρχει κι από το βασιλιά πιο δυνατός, ο Σατανάς. Έτσι χωρίς να χάσει καιρό άρχισε να τον υπηρετεί.
Ακολουθώντας τώρα τον καινούργιο του αφέντη, έτυχε να περάσουν απο ένα μέρος που υπήρχε ένας τεράστιος Εσταυρωμένος. Στη θέα του Εσταυρωμένου, ο Σατανάς άρχισε να τρέμει και με βία άλλαξε δρόμο. Βλέποντας ο Χριστοφόρος την ταραχή του Σατανά, σκέφτηκε ότι ο Εσταυρωμένος πρέπει να είναι ισχυρότερος.
Το ψωμί του άρτου
Κατά τον τότε εναντίον των Χριστιανών διωγμό, λίγο μετά την βάπτισή του, είδε Χριστιανούς να κακοποιούνται από τους ειδωλολάτρες. Από αγανάκτηση επενέβη και έκανε δριμύτατες παρατηρήσεις προς αυτούς, διέφυγε δε τη σύλληψη χάρη στο γιγαντιαίο του παράστημα και την ηράκλεια δύναμή του. Καταγγέλθηκε όμως στον αυτοκράτορα και διατάχθηκε η σύλληψή του. Για τον σκοπό αυτό απεστάλησαν διακόσιοι στρατιώτες.
Αυτοί, αφού ερεύνησαν σε διάφορα μέρη, τον βρήκαν κατά την στιγμή την οποία ετοιμαζόταν να γευματίσει ένα κομμάτι ξερό ψωμί. Κατάκοποι οι στρατιώτες και πεινασμένοι ζήτησαν από τον Άγιο Χριστόφορο να τους δώσει να φάγουν και ως αντάλλαγμα του υποσχέθηκαν ότι δεν θα τον κακομεταχειρίζονταν. Ένας από τους στρατιώτες, βλέποντας ότι πλην του ξερού άρτου δεν υπήρχε καμία άλλη τροφή, ειρωνευόμενος τον Χριστόφορο, του είπε ότι ευχαρίστως θα γινόταν Χριστιανός, εάν είχε την δύναμη να τους χορτάσει όλους με το κομμάτι εκείνο του άρτου. Τότε ο Άγιος, αφού γονάτισε, άρχισε να παρακαλεί τον Χριστό να πολλαπλασιάσει το κομμάτι εκείνο του άρτου, όπως πολλαπλασίασε τους πέντε άρτους στην έρημο, για να χορτάσουν οι πεινώντες στρατιώτες και να φωτισθούν στην αναγνώριση και ομολογία Αυτού.
Η παράκληση του Αγίου εισακούσθηκε και το τεμάχιο του άρτου πολλαπλασιάστηκε. Βλέποντας οι στρατιώτες το θαύμα αυτό, προσέπεσαν στα πόδια του Αγίου και τον παρακαλούσαν να τους γνωρίσει καλύτερα τον Θεό του. Ο Άγιος εξέθεσε με απλότητα τη Χριστιανική διδασκαλία και αφού όλοι εξέφρασαν την επιθυμία να γίνουν Χριστιανοί, τους οδήγησε προς τον Επίσκοπο Αντιοχείας Βαβύλα, ο οποίος, αφού τους κατήχησε, τους βάπτισε.
Τo φρικτό τέλος του Αγίου
Όταν ο αυτοκράτορας Δέκιος πληροφορήθηκε το γεγονός, τους μεν στρατιώτες συνέλαβε και αποκεφάλισε, τον δε Χριστόφορο προσπάθησε με υποσχέσεις και κολακείες να μεταπείσει, αλλά οι προσπάθειές του προσέκρουσαν στην επίμονη άρνηση αυτού. Κατόπιν τούτου έστειλε προς αυτόν δύο διεφθαρμένες γυναίκες, την Ακυλίνα και την Καλλινίκη, ελπίζοντας ότι με τα θέλγητρά τους θα τον σαγήνευαν και θα τον παρέσυραν.
Στην αγιογραφία
Στην αγιογραφία, ο Άγιος Χριστόφορος εικονίζεται να μεταφέρει στον ώμο του τον Χριστό. Η παράδοση αναφέρει ότι περνούσε τους οδοιπόρους από ένα χείμαρρο, επειδή δεν υπήρχε γέφυρα. Όταν πέρασε και τον Χριστό πήρε το όνομά του Χριστόφορος («Χριστόν φέρει»). Σε κάποιες εικόνες παριστάνεται ως κυνοκέφαλος, επειδή σύμφωνα με την παράδοση καταγόταν από το έθνος των Κυνοκεφάλων.
