Του Νικόλαου Πούλιου*
Το δραματικό συμβάν της 11ης Μαΐου στη μεζονέτα των Γλυκών Νερών (υπόθεση Κάρολαιν) και η δολοφονία της 26χρονης Γαρυφαλλιάς από τον 30χρονο σύντροφο της στην Φολέγανδρο, κατέστησαν συμμέτοχη την κοινή γνώμη στους προβληματισμούς που γεννά ένα παγκόσμιο και εξόχως σοβαρό κοινωνικό φαινόμενο, αυτό της βίας κατά των γυναικών, πλέον ακραία εκδήλωση της οποίας αποτελεί η γυναικοκτονία.
Η στατιστική δεν ψεύδεται και οι μετρήσεις της εκπέμπουν εκκωφαντική κραυγή αγωνίας. Σύμφωνα με παγκόσμιες μετρήσεις, μία στις τρεις γυναίκες έπεσε θύμα σωματικής και/ή σεξουαλικής βίας μετά την ηλικία των 15 ετών, μία στις πέντε γυναίκες έχει πέσει θύμα παρενοχλητικής παρακολούθησης, ενώ μία στις δύο γυναίκες έχει υποστεί μία ή περισσότερες μορφές σεξουαλικής παρενόχλησης. Όσον αφορά τη χώρα μας, από το 2011 έως το 2020, έχουν ατύπως καταγραφεί 62 γυναικοκτονίες και 27 απόπειρες.
Μια προσπάθεια αποτύπωσης του κύκλου της βίας θα είχε ως αφετηρία τον καθορισμό των τριών σταδίων αυτού. Σε ένα πρώτο στάδιο υπάρχει συσσώρευση του στρες και διέγερση των συναισθημάτων, που εκδηλώνονται κατά κύριο λόγο με λεκτική και ψυχολογική κακοποίηση. Ακολούθως, σε ένα δεύτερο στάδιο, που χαρακτηρίζεται ιδιαίτερα ανάλγητο, απαντάται η έκρηξη της βίας, όπου και λαμβάνουν χώρα διάφορες μορφές κακοποίησης (ξύλο, βιασμός κ.α.). Δεν αποκλείεται μάλιστα σε αυτή τη φάση ο θύτης να προβαίνει σε χρήση τοξικών ουσιών. Τέλος, στο τρίτο στάδιο γίνεται κανείς μάρτυρας της προσπάθειας του δράστη να επανορθώσει δίνοντας ψευδείς υποσχέσεις και επιδεικνύοντας εντελώς προσχηματικά μια στοργική συμπεριφορά.
Ποιο είναι όμως το προφίλ αυτών των γενναίων ψυχών που υφίστανται βία στο πλαίσιο της σχέσης άνδρα – γυναίκας; Αναμφίβολα, πρόκειται για άτομα με χαμηλή αυτοεκτίμηση, με πίστη στους παραδοσιακούς ρόλους των δυο φύλων και στην υπεροχή των ανδρών έναντι των γυναικών, για άτομα ενοχικά που πιθανώς φέρουν το στίγμα της κακοποίησης από το πρώιμο στάδιο της παιδικής τους ηλικίας.
Απεναντίας, τα βασικά χαρακτηριστικά του θύτη έγκεινται στην συναισθηματική αστάθεια, στα προβλήματα ελέγχου των παρορμήσεων, στην παθολογική ζήλια και στην εξάρτηση από το πρόσωπο του συντρόφου. Η βία κατά των γυναικών φέρει στην επιφάνεια την αποτυχία των ανδρών να αναγνωρίσουν την εγγενή ισότητα και αξιοπρέπεια των γυναικών.
Το φαινόμενο της κακοποίησης των γυναικών περικλείει ολέθριους κινδύνους για τα κεκτημένα του γυναικείου φύλου στην πορεία των ετών, καθώς μειώνει δραματικά την ικανότητα των θυμάτων να έχουν ενεργό ρόλο στον οικογενειακό τους βίο και να αναλαμβάνουν πρωτοβουλίες στα οικονομικά και κοινωνικά δρώμενα. Έτσι, τείνει να αναχθεί σε ζήτημα καταπάτησης θεμελιωδών ανθρωπίνων δικαιωμάτων με πολιτικές προεκτάσεις. Αποτελεί, λοιπόν, καθήκον όλων μας να συμβάλουμε στην άμβλυνση του ζοφερού αυτού φαινομένου που στιγματίζει τον ανθρώπινο πολιτισμό και λειτουργεί ως πρόσκομμα στην ομαλή ανάπτυξη του.
* Ο Νικόλαος Πούλιος είναι Δικηγόρος και Συνεργάτης του Ομίλου Νομικών Σωκράτη Προβατά.
