Άννα Μάνη – Παπαδημητρίου: 200 χρόνια από την Ελληνική Επανάσταση, ο Φιλελληνισμός τότε και σήμερα

169

Η περίφημη γαλλική ταπισερί «Σχολή των Αθηνών» που παραδόθηκε από τη Γαλλική Δημοκρατία και τοποθετήθηκε στην καρδιά της Ελληνικής Βουλής, τιμώντας την επέτειο της Επανάστασης του 1821, συμβολίζει την αναζήτηση της αλήθειας και την προσήλωση στη Δημοκρατία, ιδανικά που κινητοποίησαν τους Ευρωπαίους φιλέλληνες πριν από διακόσια χρόνια και που εξακολουθούν να εμπνέουν τους λαούς του σήμερα.

Η Ελληνική Επανάσταση υπήρξε αναμφισβήτητα ένα από τα κορυφαία γεγονότα της παγκόσμιας ιστορίας. Ένα γεγονός ανεπανάληπτο που συνεχίζει έως και σήμερα να εμπνέει και να αποτελεί σημείο στοχασμού για κάθε ελεύθερο πνεύμα. Από το ξεκίνημά του κιόλας, ο ηρωικός αγώνας των προγόνων μας προκάλεσε το ενδιαφέρον της διεθνούς κοινής γνώμης, το οποίο μετουσιώθηκε σε πράξεις συμπαράστασης και έμπρακτης ενίσχυσης σε όλα τα επίπεδα.

Και πριν από το 1821 στην Ευρώπη όπως και σε άλλα μέρη του  κόσμου άρχισε να αναπτύσσεται το κίνημα του Φιλελληνισμού, το οποίο εκφράσθηκε τόσο σε ιδεολογικό και πολιτικό επίπεδο, αλλά και μέσα από τις ποικίλες μορφές της Τέχνης.

Η προσφορά των Φιλελλήνων στην Ελληνική Επανάσταση ήταν καθοριστική και πολυεπίπεδη. Περισσότεροι από 1.200 Ευρωπαίοι (Γερμανοί, Γάλλοι, Ιταλοί, Πολωνοί, Ελβετοί, Άγγλοι) συμμετείχαν ενεργά στον ένοπλο αγώνα, παίρνοντας μέρος σε μάχες εναντίον των Τούρκων. Παράλληλα σχηματίστηκαν Φιλελληνικές Επιτροπές σε μεγάλες πόλεις του εξωτερικού, με σκοπό την ενίσχυση του αγωνιζόμενου λαού είτε με υλικά μέσα, στέλνοντας χρήματα, τροφές και πολεμοφόδια είτε παρέχοντας ηθική υποστήριξη με δημοσιεύσεις σε έντυπα και εφημερίδες, καλλιτεχνικά έργα και συναυλίες.

Στην άνθηση του  φιλελληνικού ρεύματος, συνέβαλαν ο θαυμασμός για τον αρχαιοελληνικό πολιτισμό, η υπεράσπιση των δικαίων ενός ομόθρησκου, χριστιανικού λαού, το έκδηλο πάθος των Ελλήνων για την ελευθερία και η ζωτικότητα και τα σύγχρονα χαρακτηριστικά του νέου Ελληνισμού, γνωστά στους δυτικούς από τις Ελληνικές Κοινότητες της διασποράς αλλά και από τους Έλληνες λογίους που ζούσαν και δρούσαν στη Δύση. Ήταν γέννημα του Ρομαντισμού και του Διαφωτισμού, παιδί της  εξέγερσης κατά της τυραννίας, η φλόγα του φιλελληνισμού.

Εμείς οι Έλληνες σε κάθε εορτασμό του 1821 μνημονεύουμε τους γνωστούς, όπως το Λόρδο Βύρωνα και το Σατωβριάνδο αλλά και τους τόσους άγνωστους φιλέλληνες που συνεισέφεραν με κάθε τρόπο στον αγώνα του επαναστατημένου έθνους μας. Γιατί πέρα από αυτούς που πολέμησαν και θυσιάστηκαν στα χρόνια της Επανάστασης, υπάρχουν και αυτοί που στελέχωσαν τις φιλελληνικές εταιρείες, διεθνοποίησαν τον ελληνικό αγώνα και επηρέασαν – περισσότερο ή λιγότερο- τους λαούς και τις κυβερνήσεις των χωρών τους τους υπέρ των Ελλήνων. Έγιναν η φωνή των επαναστατημένων Ελλήνων, ενός έθνους που διεκδικούσε την ανεξάρτητη ύπαρξή του.

Και σήμερα όμως που η πατρίδα μας ελεύθερη προχωρά στο δρόμο της προόδου παρά τις δυσκολίες και τις αντιξοότητες, ακόμη και σήμερα χρειαζόμαστε ένα «φιλελληνικό κίνημα». Στο κύρος και την επιρροή των σύγχρονων φιλελλήνων αποβλέπουμε για την ενίσχυση των συμμαχιών μας και την υπεράσπιση των δικαίων μας διαχρονικά.

Ωστόσο, δεν μπορούμε να περιμένουμε την αλληλεγγύη των άλλων χωρίς οι ίδιοι να εργαζόμαστε για την πρόοδο του τόπου μας. Με εθνική αυτογνωσία και αυτοπεποίθηση καλούμαστε να κερδίσουμε τη θέση που μας αρμόζει, τη θέση της χώρας που δημιουργεί και πάει μπροστά. Τα λόγια του Άγγλου ποιητή Πέρσι Σέλλεϋ «Όλοι είμαστε Έλληνες. Οι νόμοι μας, η φιλολογία μας, η θρησκεία μας, οι τέχνες μας, έχουν τις ρίζες τους στην Ελλάδα» μπορεί να αρκούσαν για το φιλελληνικό κίνημα του 1821, σήμερα όμως η Ελλάδα  δεν αρκείται στο παρελθόν, έχει να επιδείξει ένα αναπτυξιακό παρόν και ένα ελπιδοφόρο μέλλον. Σε αυτή την προσπάθεια μας θα πρέπει πάντα να έχουμε συνοδοιπόρους όλους τους σύγχρονους φιλέλληνες.