* του Ηλία Χρυσικού
Είχα επιφορτίσει τον εαυτό μου σε μία “αποστολή” της πολυεθνικής Κωνσταντινούπολης -ως δημοσιογράφος-, να καταγράψω τις μνήμες με τα ίχνη της, -στο σημερινό ιστό της- και να ζήσω μεγάλες ιστορικές στιγμές σε κάθε μου βήμα κάτι που θα άνοιγε μια ιδεατή πόρτα στο ένδοξο παρελθόν. Ήθελα να κάνω ρεπορτάζ στο παρελθόν, με διηγήσεις των ανθρώπων, τις μειονότητες και τα ζητήματα της πολιτισμικής ταυτότητας κ.α
Τώρα θα μου πείτε, γιατί είχα διαλέξει την Κωνσταντινούπολη, ανάμεσα σε τόσες πόλεις. Διότι, πάντα ονειρευόμουν να βρεθώ στην “μυθική” Πόλη, ήθελα φίλοι μου να βυθιστώ στη “μαγεία” της, -που με πνίγει και με γεμίζει νοσταλγία-, με τους εκθαμβωτικούς θρησκευτικούς ναούς, τα σχολεία, τα νοσοκομεία και τις αρχοντικές κατοικίες που είναι μερικές αποδείξεις…
Όπως μου έχουν πει αρκετοί συμπολίτες μου και όπως έχω διαβάσει, η Βασιλεύουσα είναι μια Πόλη βαριά, δυσβάσταχτα μελαγχολική και σήμερα πιστεύω, -μετά τα όσα συνέβησαν-, ότι για τον κάθε Έλληνα είναι σαν να έχει πέσει μια ταφόπλακα στο στήθος του. Η νοσταλγία της Πόλης σήμερα, “ζώνει” όλους τους Έλληνες ασφυκτικά, διότι είναι η συνισταμένη πολλών πραγμάτων και που την κάνει ξεχωριστή.
Η Αγία Σοφία, που αποτελεί καίριο σημείο συλλογικής αναφοράς, την επιτομή της Ρωμανίας και της νοσταλγίας, αλλά και σύμβολο Εθνικού Θρήνου, που έπεσε θύμα δύο βιασμών, την πρώτη φορά από τους Σταυροφόρους το 1204 και την δεύτερη από τους Οθωμανούς. Και ενώ ο Ατατούρκ το 1935 μετέτρεψε την Αγία Σοφία σε μουσείο και θεωρήθηκε “κίνηση καλής θέλησης” προς τους Έλληνες, ο πρόεδρος της Τουρκίας κ. Ερντογάν, προκαλεί για μια ακόμη φορά, με την αλλαγή του χαρακτήρα της Αγίας Σοφίας, από Μουσείο σε Τζαμί.
Ίσως για μένα να είναι το πιο σημαντικό γεγονός, ίσως και για την παγκόσμια κοινότητα, τον χριστιανισμό, την Ελλάδα την Τουρκία και για την παγκόσμια κοινότητα, είναι όμως και περιφρόνηση στα οικουμενικά πολιτιστικά δημιουργήματα και σύμβολα.
Για την Χριστιανοσύνη, είναι απώλεια ηθική, θρησκευτική, συναισθηματική και συμβολική και για την Ελλάδα και τον Ελληνισμό, που θεωρεί την Βυζαντινή Αυτοκρατορία προγονικό της πυλώνα και την Αγία Σοφία, -το πιο λαμπερό σύμβολό της-, είναι γεωπολιτική ήττα, συναισθηματική και συμβολική απώλεια και προειδοποίηση για την συνέχεια. Αντίθετα για τον Τουρκικό εθνικισμό η μετατροπή της Μεγάλης Εκκλησίας σε τέμενος, αποτελεί συμβολική πράξη, εξακολουθεί να διαδραματίζει πρωταρχικό ρόλο στην Τουρκική ταυτότητα και την λαϊκή ιστοριογραφία.
Έτσι και εγώ, σκεφτόμουν σαν απλός επισκέπτης της Πόλης, που θα ήθελα να σεργιανίσω κάτω από τους φωτισμένους μιναρέδες και με τον αέρα “βαρύ” και τους επισκέπτες Έλληνες στην Αγία Σοφία, θα ένιωθα τις μνήμες, τους μύθους πολλών αιώνων και τους αναστεναγμούς όσων έζησαν και πέθαναν κάποτε εκεί.
Πέρα από όλα αυτά όμως, το να επισκέπτεται κάποιος την Κωνσταντινούπολη, είναι αναμφισβήτητα μια εμπειρία μοναδική, συνεχής τροφή στο μυαλό και τις αισθήσεις, διότι εκεί υπάρχει και το Πατριαρχείο.
Δεν θέλω να σας στεναχωρήσω περισσότερο, αλλά σήμερα το ενδεχόμενο να επισκεφθώ την Αγία Σοφία, -μετά τα όσα συνέβησαν και θα συμβούν-, στο εγγύς μέλλον, για μένα θα είναι όνειρο που έφτασε δυστυχώς στο τέλος του.
* Ο Ηλίας Χρυσικός είναι Διευθυντής του Ρ/Σ Ενημέρωση 92.2
