της Έφης Μπάσδρα *
Με τη σύσταση επιτροπής κατάρτισης και κατάθεσης φακέλου, μπορεί σχετικά σύντομα το «βουνό των θεών» να αναδειχτεί σε κεντρική αναφορά μνημείου φυσικής κληρονομιάς παγκοσμίως. Είναι και αυτός ένας ακόμη τρόπος, μέσα από τις αυστηρές προδιαγραφές που προβλέπονται, να εγγυηθούμε μελλοντικά την προστασία και διατήρηση του φυσικού του κάλλους
Με την συνεχιζόμενη περιπέτεια της πανδημίας του κορονοϊού αποδεικνύεται περίτρανα ότι δύο είναι τα κυρίαρχα ζητήματα του 21ου αιώνα για την ανθρωπότητα: οι πανδημίες και το περιβάλλον.
Άρρηκτα συνδεδεμένα αφού όσο, βιάζουμε το περιβάλλον με καταστρεπτικές πολιτικές τόσο αυτό θα μας εκδικείται με καταστροφές και πανδημίες. Οι Ρούσβελτ υπήρξαν από τους σημαντικότερους προέδρους των ΗΠΑ. Πέρα από καθοριστική συμβολή τους στην κατοχύρωση τους ως κυρίαρχης παγκόσμιας δύναμης, σήμερα τους θυμόμαστε για την ακραιφνή αγάπη τους για τη φύση και για τις ισχυρές δομές που θεμελίωσαν για τη διάσωση και διατήρηση της άγριας φύσης στη χώρα τους.
Εκατόν δέκα χρόνια πριν, το 1909, ο Θίοντορ Ρούσβελτ, ανακηρύσσει τον Όλυμπο και τα Ολυμπιακά Όρη ως Εθνικό Μνημείο. Τον Όλυμπο; Ναι, αυτόν της Αμερικής, που βρίσκεται, ψηλά στις Βορειοδυτικές ΗΠΑ, δίπλα στην πρωτεύουσα Ολυμπία –εκ του Ολύμπου και αυτή- της Πολιτείας Ουάσινγκτον, σε μικρή απόσταση από το γνωστό μας Σιάτλ, πάνω ακριβώς στην Ολυμπιακή Χερσόνησο. Πολύ Όλυμπος στην Αμερική, δεν νομίζετε;
Ο πρώτος Ευρωπαίος που αντίκρισε την σημερινή Ολυμπιακή Χερσόνησο και τα βουνά της, ήταν ο Juan de Fuca, ο τολμηρός Κεφαλλονίτης εξερευνητής Φωκάς (πόσους αλήθεια σημαντικούς Έλληνες αγνοούμε), που το 1592 ανακάλυψε δίπλα της τα περίφημα Στενά Juan de Fuca. Δύο αιώνες αργότερα, το 1788, ο Άγγλος εξερευνητής κάπτεν John Meares, μετονομάζει τα μεγαλόπρεπα βουνά της χερσονήσου σε Όλυμπο. Το 1938, ο Φραγκλίνος Ρούσβελτ, τα θέτει υπό την προστασία του και ορίζονται ως Εθνικό Ολυμπιακό Πάρκο.
Το 1981 εντάσσονται στα μνημεία παγκόσμιας φυσικής κληρονομιάς της UNESCO. Σήμερα τα Ολυμπιακά Όρη και ο Όλυμπος της Αμερικής είναι πολύ γνωστότερα ανά τον κόσμο από τον δικό μας Όλυμπο. Ένα γκουγκλάρισμα θα σας πείσει.
Ειρήσθω εν παρόδω, μέχρι πρόσφατα ακόμη, το site του δικού μας ΕΟΤ (visitgreece.gr) στο λήμμα Όλυμπος εμφάνιζε φωτογραφία των Ολυμπιακών Ορέων των ΗΠΑ! Καλό, ε; Ευτυχώς που οι φωτογραφίες του Ολύμπου του πλανήτη Άρη σπανίζουν ακόμη…
Παραθέτω μερικά πρόσφατα στοιχεία από τις υπηρεσίες του Εθνικού Ολυμπιακού Πάρκου των ΗΠΑ: το 2018 ο αριθμός των επισκεπτών του ανήλθε σε περίπου 3,1 εκατομμύρια. Οι επισκέπτες του αυτοί δαπάνησαν πέρυσι 279 εκατ. δολάρια σε γειτονικές πόλεις, υποστηρίζοντας 3.556 θέσεις εργασίας, με σωρευτικό όφελος για την οικονομία της Ολυμπιακής Χερσονήσου 385 εκατ. δολάρια, ενώ για κάθε δολάριο που επενδύθηκε επεστράφη τουλάχιστον δεκαπλάσιο ποσό!
Ο Όλυμπος για τους αρχαίους Έλληνες ήταν ένα μυθικό βουνό το Στεφάνι (επάνω) το ονόμαζαν “Θρόνο του Δία”, ίσως γιατί το σχήμα του από τα ανατολικά μοιάζει με την πλάτη ενός γιγάντιου θρόνου, όπως θα ταίριαζε σε έναν θεό Πάμε τώρα στον δικό μας Όλυμπο. Τον αυθεντικό, τον Ελληνικό, αυτόν της ιστορίας και της μυθολογίας, που υπάρχει πραγματικά, αλλά έφτασε να θεωρείται ανά τον κόσμο μυθικός, κάτι σαν την χαμένη Ατλαντίδα!
Με τεράστιο μυθολογικό και ιστορικό φορτίο, ειδικά χαρακτηριστικά όπως ανάγλυφο κορυφών, μικροκλίμα σημαντικό για την ανάπτυξη της ιδιαίτερης χλωρίδας του (το 1/3 της ελληνικής χλωρίδας απαντάται εδώ), σπάνια πανίδα, γεωλογική σημασία, φαράγγια, νερά, ο Όλυμπος αποτελεί κεντρική αναφορά του φυσικού πλούτου της Έλλάδας.
Το 1938 ανακηρύχτηκε σε Εθνικό Δρυμό και το 2001 σε Απόθεμα Βιόσφαιρας. Όμως μέχρις εκεί. Συνεχίζει και σήμερα να απουσιάζει παντελώς από κάθε επίσημη προώθηση του ΕΟΤ, ακόμη και αυτή την virtual που κυκλοφόρησε πρόσφατα λόγω της επιδημίας του κορονοϊού, καθώς η πεπατημένη συνεχίζει στο μοτίβο ήλιος, θάλασσα και καλοκαίρι ελληνικό.
Η ανεξέλεγκτη μη οργανωμένη επισκεψιμότητα του βουνού επιμένει να κοστίζει ζωές και δείχνει την προχειρότητα αντιμετώπισης του σημαντικότερου και εμβληματικότερου τοπίου φυσικής ομορφιάς στον ελλαδικό χώρο. Ένα προεδρικό διάταγμα που παραμένει ατελές σαν το γεφύρι της Άρτας, είναι αποδεικτικό της διαχρονικής αδράνειας.
Να επισημάνω ότι ο νέος νόμος για το περιβάλλον που μόλις πρόσφατα ψηφίστηκε από την ελληνική Βουλή τον σέβεται απόλυτα. Εξάλλου υπάρχει και προσωπική δέσμευση του υπουργού Περιβάλλοντος για την προστασία του και την διεκπεραίωση –επιτέλους – του χρονίζοντος προεδρικού διατάγματος.
Αναμένουμε λοιπόν άμεσα την ταχεία υπογραφή του, ενδεχομένως με αρκετά βελτιωτικά επικαιροποιημένα στοιχεία, για να πάμε και παρακάτω, στο δια ταύτα. Η Ελλάδα, αν και διαθέτει αρκετά Μνημεία Παγόσμιας Πολιτιστικής Κληρονομιάς της UNESCO, παρά τον φυσικό της πλούτο δεν διαθέτει μέχρι σήμερα απολύτως κανένα Μνημείο Παγκόσμιας Φυσικής Κληρονομιάς.
Τώρα είναι η ώρα για την ανάδειξη του εμβληματικού Ολύμπου σε Μνημείο Παγκόσμιας Φυσικής Κληρονομιάς της UNESCO, με πρωτοβουλία των υπουργείων Περιβάλλοντος και Πολιτισμού και των ίδιων των υπουργών προσωπικά. Με τη σύσταση επιτροπής κατάρτισης και κατάθεσης φακέλου, μπορεί σχετικά σύντομα ο Ελληνικός Όλυμπος να αναδειχτεί σε κεντρική αναφορά μνημείου φυσικής κληρονομιάς παγκοσμίως.
Είναι και αυτός ένας ακόμη τρόπος, μέσα από τις αυστηρές προδιαγραφές που προβλέπονται, να εγγυηθούμε μελλοντικά την προστασία και διατήρηση του φυσικού του κάλλους. Αφήνω σε δεύτερη ανάγνωση την παγκόσμια προβολή, την προσέλκυση ειδικού τουριστικού κοινού μεγάλου εισοδήματος και το οικονομικό όφελος για τον ελληνικό τουρισμό ή ακόμη και τον ρόλο που το φυσικό αυτό μνημείο μπορεί να παίξει ως εργαλείο διπλωματίας ήπιας ισχύος προς όφελος ακόμη και των εθνικών μας συμφερόντων. Εκατό χρόνια πριν οι Ρούσβελτ έδειξαν τον δρόμο!
Ο Ελληνικός Όλυμπος, ο αυθεντικός, είναι καιρός να πάρει τη θέση του στον παγκόσμιο χάρτη, με περηφάνια και κυρίως με αυτοπεποίθηση. Ο δικός μας Όλυμπος, βρίσκεται ανάμεσα στην Κεντρική Μακεδονία και στη Θεσσαλία, στην καρδιά της Ελλάδας.
Στην καρδιά μας βρισκόταν από πάντα! Απλά οφείλουμε να τον προστατεύσουμε και να τον αναδείξουμε.
* Η Εφη Μπάσδρα είναι καθηγήτρια Ιατρικής στο ΕΚΠΑ
