Με μεγάλα “αγκάθια” τον τουρισμό και τις εξαγωγές, η ύφεση της Ελληνικής οικονομίας θα ήταν 10% φέτος αν δεν ετίθεντο σε εφαρμογή τα μέτρα στήριξης που ήδη έχουν ανακοινωθεί και αυτά που προωθούνται για το υπόλοιπο του έτους και περιλαμβάνονται στο Εθνικό Πρόγραμμα Μεταρρυθμίσεων που εστάλη στις Βρυξέλλες. Σε αυτή την παραδοχή τόσο ισχυρού πλήγματος προέβη χθες ο υπουργός Οικονομικών Χρήστος Σταϊκούρας.
Ωστόσο, σύμφωνα με το Πρόγραμμα Μεταρρυθμίσεων το εύρος της ύφεσης διαμορφώνεται πλέον στο βασικό σενάριο στο 4,7% για φέτος με πρόβλεψη για πλήρη ανάταξη το 2021 με ανάπτυξη 5,1%. Και τούτο λόγω πρωτοβουλιών που έχουν στόχο να θωρακίσουν την οικονομία και να τη στηρίξουν ώστε να διασφαλισθεί η επιστροφή στα προ υγειονομικής κρίσης επίπεδα.
Όλα αυτά, βεβαίως, θα ισχύουν στο σενάριο κατά το οποίο η κρίση δεν θα επαναληφθεί το δεύτερο εξάμηνο του 2020, κάτι το οποίο επίσης δεν απέκλεισε χθες ο υπουργός Οικονομικών. Εξηγώντας ότι για αυτό και θα πρέπει να υπάρχει απόθεμα δυνάμεων για πρόσθετα μέτρα στήριξης αν χρειαστεί.
Το σχέδιο επαναφοράς της ελληνικής οικονομίας βασίζεται σε δύο κυρίως πεδία: στον τουρισμό και στις εξαγωγές.
Η κυβέρνηση εξηγεί πώς θα προσαρμόζεται η σύνθεση των μέτρων ζήτησης: από οριζόντια σε “πιο στοχευμένα μέτρα, τα οποία θα καθορίζονται από κριτήρια επιλεξιμότητας (means-tested measures), τα οποία θα καθορίζονται από το αν οι επιχειρήσεις και εργαζόμενοι που λαμβάνουν την στήριξη ανήκουν σε κλάδους που έχουν ανοίξει, όπως επίσης και από το επίπεδο του οικογενειακού τους εισοδήματος”.
“Οι πόροι που θα εξοικονομηθούν σε σχέση με τα σημερινά οριζόντια μέτρα, θα μας επιτρέψουν να στηρίξουμε την ζήτηση στην οικονομία με έξυπνο τρόπο, δηλαδή με τρόπο που θα δημιουργεί ζήτηση σήμερα, βελτιώνοντας όμως και την πλευρά της προσφοράς αύριο” αναφέρεται.
Τα κίνητρα σε τουρισμό και εξαγωγές
Παραδείγματα των νέου τύπου μέτρων είναι τα φορολογικά και ασφαλιστικά κίνητρα προς τουριστικές επιχειρήσεις “προκειμένου να πραγματοποιήσουν επενδύσεις και επιδιορθώσεις που είχαν προγραμματίσει για τον χειμώνα του 2021 το καλοκαίρι του 2020, αφού στη φετινή σεζόν θα υπολειτουργούν ή θα παραμείνουν κλειστές”. Δηλαδή πλέον επιχειρείται σε συνδυασμό με το κλαδικό σχέδιο για τον τουρισμό που θα στηρίζει και τις θέσεις εργασίας να δοθεί η δυνατότητα στις επιχειρήσεις του κλάδου να βγουν “νικήτριες” από την κρίση.
Επίσης σχεδιάζονται “φορολογικά και ασφαλιστικά κίνητρα σε εξαγωγικές επιχειρήσεις”. Και τούτο “προκειμένου να επεκτείνουν το δυναμικό τους”. Τα ίδια κίνητρα θα διατεθούν και “σε επιχειρήσεις που σήμερα δεν έχουν εξαγωγική δραστηριότητα, προκειμένου να επενδύσουν άμεσα στην ανάπτυξή της”.
Πρέπει να ανοίξει η αγορά
Στο Πρόγραμμα αναφέρεται πως η οικονομία “δεν αντέχει να μείνει στο καθεστώς του εκτεταμένου lockdown για πολύ καιρό, τόσο για λόγους μακροοικονομικής, τραπεζικής και δημοσιονομικής ισορροπίας, αλλά και γιατί το περιθώριο κοινωνικής ανοχής στην προοπτική παρατεταμένης μείωσης του βιοτικού επιπέδου είναι περιορισμένο”, αναφέρεται στο έγγραφο. “Καλούμαστε, λοιπόν, με δεδομένη την υπάρχουσα ιατρική αβεβαιότητα, να βρούμε τον τρόπο που θα αποκαταστήσει σταδιακά ένα πιο διατηρήσιμο επίπεδο οικονομικής δραστηριότητας, χωρίς να εκτίθεται η δημόσια υγεία σε μη αποδεκτά ρίσκα”. Θεωρείται επίσης “θεμέλιος λίθος της οικονομικής στρατηγικής της χώρας” η “μείωση του οικονομικού κόστους των περιοριστικών μέτρων” που “θα επιτρέψει την επανάκαμψη της συνολικής παραγωγικής δραστηριότητας σε ένα διατηρήσιμο οικονομικό επίπεδο για όσο καιρό το ιατρικό φαινόμενο παραμένει σε εξέλιξη, ενισχύοντας παράλληλα και την δυνατότητα του συστήματος υγείας να αναβαθμιστεί περαιτέρω”.
Περιγράφεται η οικονομική στρατηγική που “θα αναπροσανατολιστεί στην πλευρά της προσφοράς με την σταδιακή επαναφορά της παραγωγικής δραστηριότητας σε ικανοποιητικό, υπό τις περιστάσεις, και διατηρήσιμο επίπεδο” η οποία “προϋποθέτει τη σταδιακή άρση του full lockdown” με τελευταίους τους κλάδους υψηλού κινδύνου εξάπλωσης και χαμηλής προστιθέμενης αξίας.
Γκάζια για επενδύσεις
Παράλληλα με τα 2 παραπάνω πεδία προωθείται η άμεση έναρξη και επιτάχυνση κάθε ώριμου/εν εξελίξει σχεδίου δημοσίων επενδύσεων, τόσο σε εθνικό όσο και σε τοπικό επίπεδο. Παράδειγμα αποτελεί η επίσπευση ήδη αποφασισμένων σχεδίων αναβάθμισης υποδομών σε τουριστικές περιοχές.
Επίσης προωθείται η άμεση ανάπτυξη ώριμων ιδιωτικών επενδυτικών σχεδίων, όπως π.χ. η επένδυση του Ελληνικού και του ΔΑΑ.
Θα σχεδιασθεί παράλληλα η παροχή κινήτρων για επενδύσεις (συμπεριλαμβανομένων των άμεσων ξένων επενδύσεων) και η συνέχιση της αναδιάρθρωσης της ελληνικής παραγωγικής βάσης προς τον εμπορεύσιμο τομέα.
Ο σχεδιασμός προβλέπει επίσης την “αποτροπή μιας νέας τραπεζικής και δημοσιονομικής κρίσης” αλλά και μία “ισχυρή επιτάχυνση του μεταρρυθμιστικού προγράμματος”.
Κομβικό σημείο είναι η “συνέχιση και η εφαρμογή διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων που βελτιώνουν το επενδυτικό περιβάλλον”. Αυτές περιλαμβάνουν, μεταξύ άλλων: την εφαρμογή φιλικής προς την ανάπτυξη δημοσιονομικής πολιτικής, τη βελτίωση των συνθηκών ρευστότητας μέσω εντατικής μείωσης των μη εξυπηρετούμενων δανείων (σ.σ. μέσα από σειρά παρεμβάσεις με κομβικό στοιχείο τη νέα πτωχευτική διαδικασία) την ανάπτυξη και τον εκσυγχρονισμό των υποδομών, την απεμπλοκή μεγάλων έργων ιδιωτικοποιήσεων. Την προώθηση του ψηφιακού μετασχηματισμού της οικονομίας, τη μείωση του περιττού διοικητικού φόρτου, την ενίσχυση του συστήματος δικαιοσύνης, την προώθηση φιλικής προς το περιβάλλον ανάπτυξης σύμφωνα με τους στόχους της Ευρωπαϊκής Πράσινης Συμφωνίας, την υιοθέτηση νέων μεθόδων εργασίας και διευκολύνσεων (π.χ. τηλεργασία), καθώς και την ενίσχυση της ένταξης στην αγορά εργασίας χωρίς αποκλεισμούς. Επιπλέον, οι φυσικοί πόροι της Ελλάδας, η πολιτιστική της κληρονομιά, το δυναμικό της σε ανανεώσιμες πηγές ενέργειας και η γεωγραφική της θέση θα μπορούσαν να δημιουργήσουν επενδυτικές ευκαιρίες για την κινητοποίηση της πλεονάζουσας παραγωγικής της ικανότητας.
Ειδική έμφαση δίδεται στην εφαρμογή φιλικής προς την ανάπτυξη δημοσιονομικής πολιτικής (σ.σ. με μείωση των φορολογικών βαρών που σύμφωνα με τις κυβερνητικές δεσμεύσεις θα ακολουθήσει της κρίσης ικανοποιώντας τις δεσμεύσεις που έχουν αναληφθεί). Προωθείται όπως αναφέρεται η “αναμόρφωση και απλοποίηση φορολογικού πλαισίου” εντός του 2020 “μέσω και της κωδικοποίησης της φορολογικής νομοθεσίας” αλλά και τη “διαμόρφωση ενός ευνοϊκού και σταθερού φορολογικού περιβάλλοντος για την προσέλκυση επενδύσεων και την περαιτέρω ανάπτυξη των επιχειρήσεων”. Επίσης προωθείται η “θέσπιση πλαισίου για την επέκταση των ηλεκτρονικών συναλλαγών και διαδικασιών” έως το τέλος του 2020 η επέκταση των ηλεκτρονικών συναλλαγών και η ψηφιοποίηση των φορολογικών διαδικασιών μέσω της θέσπισης πλαισίου για την ηλεκτρονική τιμολόγηση, την ηλεκτρονική διαβίβαση των τηρούμενων λογιστικών βιβλίων, καθώς και την αύξηση του ορίου των ηλεκτρονικών συναλλαγών για το “αφορολόγητο”, με απώτερο σκοπό την αντιμετώπιση της παραοικονομίας και της φοροδιαφυγής.
