Λέσβος: Η φήμη που τρύπωσε στις σκηνές

ΛΕΣΒΟΣ – ΑΠΟΣΤΟΛΗ. Ενα παρατηρητικό μάτι θα τα προσέξει. Τα κόλλησαν σε κοντέινερ και φράχτες, μέσα στις δαιδαλώδεις εγκαταστάσεις του Κέντρου Υποδοχής και Ταυτοποίησης στη Μόρια, αλλά και στις παρυφές της «ζούγκλας», της παραγκούπολης που φύτρωσε στους ελαιώνες ολόγυρα. Κεφαλαία γράμματα, στα αγγλικά, τυπωμένα σε φύλλα Α4. «NO SHIP TO ATHENS FAKE NEWS». Για όσους διαβάσουν την επιγραφή, αυτά δεν είναι καλά νέα.

Από την περασμένη Δευτέρα καλλιεργήθηκε η ψευδαίσθηση ότι πλοίο με προορισμό την Αθήνα θα παραλάβει πρόσφυγες και μετανάστες από τη Λέσβο. Πρόκειται για άτομα που έφτασαν πριν από την 1η Μαρτίου και δεν υπάγονται στο νέο καθεστώς αναστολής αίτησης ασύλου. Ακόμη και όσοι είχαν κόκκινη σφραγίδα στα τρίπτυχα των αιτήσεών τους, η οποία ορίζει τον γεωγραφικό τους περιορισμό στο νησί, πίστεψαν ότι μπορούσαν να μεταβούν στην ηπειρωτική Ελλάδα. Αρχικά κατά χιλιάδες μάζεψαν τα λιγοστά υπάρχοντά τους σε σακίδια και κατέβηκαν προς το λιμάνι. Διμοιρίες των ΜΑΤ διέκοψαν την πορεία τους και τους ανάγκασαν να επιστρέψουν. Το επόμενο απόγευμα το ίδιο καραβάνι κατηφόρισε ξανά, με λιγότερους συμμετέχοντες. Μια άχαρη ρουτίνα, ημέρες που θύμιζαν τον μύθο του Σίσυφου.

Πώς διακινήθηκε αυτή η φήμη; Σύμφωνα με μία εκδοχή ένα παραπλανητικό sms διαμοιράστηκε στον καταυλισμό. Οσους αιτούντες άσυλο, όμως, κι αν ρώτησε η «Κ» στη Μόρια, καθώς και μέλη τεσσάρων μη κυβερνητικών οργανώσεων και της Υπατης Αρμοστείας του ΟΗΕ που δραστηριοποιούνται στο πεδίο, κανείς δεν είχε ένα αντίστοιχο μήνυμα να επιδείξει. Ο τουριστικός πράκτορας Ηλίας Πίκουλος θεωρεί ότι η διασπορά της ψευδούς είδησης είχε άλλη αφετηρία. Οπως εξηγεί στην «Κ», την περασμένη Δευτέρα ταξίδεψαν με το πλοίο της γραμμής «Διαγόρας» 120 πρόσφυγες και μετανάστες. Τα τρίπτυχά τους ελέγχθηκαν πρώτα από την ασφάλεια του Λιμενικού για να διαπιστωθεί ότι ήταν αυθεντικά και έφεραν την απαιτούμενη μπλε σφραγίδα και έπειτα εκδόθηκαν τα εισιτήριά τους. Είχαν δικαίωμα αναχώρησης.

Ακόμη και σήμερα ο 26χρονος Αφγανός Ρομάλ Σαλίχε είναι πεπεισμένος ότι στο πλήθος που ταξίδεψε υπήρχε έστω κι ένας με κόκκινη σφραγίδα. «Ελεγε ο κόσμος στον καταυλισμό ότι ο δρόμος άνοιξε», τονίζει. Ισως κάποιο τηλεφώνημα, ή μια παρερμηνεία προκάλεσε ντόμινο παραπλάνησης. Σε μια νάιλον πολιτεία 19.507 ανθρώπων δεν είναι δύσκολο να κυκλοφορήσει ένα ψέμα ή να αλλοιωθεί μια κουβέντα από σκηνή σε σκηνή. Μέχρι στιγμής δεν έχουν προκύψει απτά στοιχεία που να μαρτυρούν συντονισμένη απόπειρα διασποράς της ψευδούς είδησης.

Και στο παρελθόν έχει προκληθεί αναστάτωση στον καταυλισμό. Στα τέλη Σεπτεμβρίου του 2016 κυκλοφόρησε ο ψίθυρος ότι επτά μετανάστες σκοτώθηκαν κρυμμένοι σε νταλίκα φορτηγού. Δεν επιβεβαιώθηκε. Αργότερα διακινήθηκε η πληροφορία για μαζική επιστροφή των εγκλωβισμένων στην Τουρκία, η οποία οδήγησε σε επεισόδια και πυρκαγιά.

«Μόνο φήμες ακούν εδώ και μέρες. Κάθε τρεις και λίγο ότι θα έρθει πλοίο και θα τους πάρει», λέει στην «Κ» ο διοικητής του Κέντρου Φιλοξενίας Καρά Τεπέ, Μιχάλης Μπατζάκης. Πρόσφατα προσπάθησε να ξεδιαλύνει είδηση η οποία εμφάνιζε πρόσφυγα της δομής να προμηθεύτηκε ληγμένο εισιτήριο από ΜΚΟ. Εντόπισε τον συγκεκριμένο άνθρωπο ο οποίος διαμένει στον οικίσκο 176Α με την οικογένειά του και εκείνος του ξεκαθάρισε ότι είχε αγοράσει ο ίδιος το εισιτήριο από εκδοτήριο στις 17/2 και όχι μέσω συναλλαγής με οποιαδήποτε ΜΚΟ. Δεν ταξίδεψε γιατί δεν ήταν εκείνη την ημέρα στη σχετική λίστα του Λιμενικού.

Ανησυχία

Την πρώτη φορά που κατέβηκαν προς το λιμάνι αιτούντες άσυλο της Μόριας, υπήρξε μια μικρή ανησυχία και στον Καρά Τεπέ. Ορισμένοι άνθρωποι προσέγγισαν την πύλη, ρώτησαν εάν ευσταθεί η πληροφορία και όπως λέει ο κ. Μπατζάκης τους ενημέρωσαν για την παραπληροφόρηση.

Πίσω στη Μόρια, ο Σαλίχε προετοιμάζεται για την ουρά του μεσημεριανού γεύματος. Η αναμονή θα είναι μεγάλη. Μετράει οκτώ μήνες εδώ, αλλά η ανακατεμένη μυρωδιά των λυμάτων, των σκουπιδιών και του ιδρώτα δεν συνηθίζεται. «Είμαι μπερδεμένος», λέει. «Δεν πάω πίσω στην Τουρκία, δεν πάω μπροστά. Δεν είμαι ζώο να μένω στη ‘‘ζούγκλα’’».