Ενα κοινοτικό δίκτυο στους πρόποδες του Ολύμπου

216

Το 2010, μια ομάδα νέων ανθρώπων με καταγωγή από το γραφικό Σαραντάπορο της Ελασσόνας ξεκίνησε να χτίζει μια ιστοσελίδα. Στόχος της ήταν να δημοσιεύσει ένα διαδικτυακό σημείο αναφοράς για τις παρέες των παιδικών χρόνων και έναν τόπο ενημέρωσης και συνεργασίας για τη διοργάνωση πολιτιστικών και εθελοντικών δράσεων στην περιοχή. Σύντομα, το μικρό πρότζεκτ σκόνταψε σε μια μεγάλη και απροσδόκητη πρόκληση: την πλήρη έλλειψη σύνδεσης του Σαραντάπορου με το Διαδίκτυο, καθώς οι εταιρείες τηλεπικοινωνιών είχαν ελάχιστο ενδιαφέρον να επενδύσουν στην επαρχιακή περιοχή. Ευτυχώς, το πρόβλημα μετατράπηκε στο πραγματικό σημείο εκκίνησης για τη μικρή ομάδα του Sarantaporo.gr, η οποία στράφηκε μακριά από τις εταιρείες και προς την τοπική κοινότητα για τον σχεδιασμό και την ανάπτυξη ενός ασύρματου κοινοτικού δικτύου.

Στις 3 Δεκεμβρίου 2019 το Sarantaporo.gr βραβεύθηκε με ένα από τα πέντε πολυπόθητα Ευρωπαϊκά Βραβεία Ευρυζωνικών Υπηρεσιών (European Broadband Awards 2019), και πλέον η πρωτοβουλία είναι σαφώς κάτι παραπάνω από μια χρήσιμη ιστοσελίδα. Η ομάδα έχει πλέον μετατραπεί σε μία αστική μη κερδοσκοπική εταιρεία, η οποία έχει οικοδομήσει επιτυχώς ένα κοινοτικό ασύρματο δίκτυο που συνδέει 15 χωριά της περιοχής, παρέχοντας ταυτόχρονα ελεύθερη πρόσβαση στο Διαδίκτυο για τους μόνιμους κατοίκους, τους φορείς και τους επισκέπτες της περιοχής. Ο στόχος του Sarantaporo.gr δεν περιορίζεται μονάχα στη διαδικτυακή σύνδεση – αντίθετα η ομάδα και η ευρεία κοινότητά της φιλοδοξούν να δημιουργήσουν ένα κανάλι επικοινωνίας μεταξύ της ορεινής περιοχής και του υπόλοιπου κόσμου για τη δημιουργική ανταλλαγή απόψεων και τον συντονισμό δημιουργικών δράσεων προς όφελος της τοπικής κοινωνίας.

Η φιλόδοξη πρωτοβουλία ανήκει σε μια ευρύτερη, ελπιδοφόρο τάση που φιλοδοξεί να γεφυρώσει το ψηφιακό χάσμα που χαρακτηρίζει τις απομακρυσμένες περιοχές του πλανήτη. Τα ασύρματα και ενσύρματα κοινοτικά δίκτυα ηλεκτρονικής επικοινωνίας αναπτύσσονται πλέον σε πολλές περιοχές του κόσμου, και στην καρδιά της φιλοσοφίας τους τοποθετούν τις μικρές τοπικές κοινότητες ως διαχειριστές των ψηφιακών δικτύων. Για το Sarantaporo.gr, το κοινοτικό δίκτυο που κατάφερε να οικοδομήσει είναι «κοινό αγαθό» – δηλαδή ένας πόρος ανοιχτός προς όλους και διαχειρίσιμος από όλους όσοι συμμετέχουν σε αυτόν. Η πρωτοβουλία απαγορεύει ρητώς την οποιαδήποτε εμπορική ή κερδοσκοπική εκμετάλλευση της προσβασιμότητας στο κοινοτικό της δίκτυο και προσκαλεί οποιονδήποτε ενδιαφερόμενο να συμμετάσχει ελεύθερα στην ομάδα και στην ευρύτερη κοινότητα.


Η πρωτοβουλία του Sarantaporo.gr απέσπασε την εξαιρετική βαθμολογία των 9,8 βαθμών στα 10, εξασφαλίζοντας με διαφορά την πρώτη θέση στην κατηγορία «Δημιουργία Ζήτησης και Απορρόφηση Συνδεσιμότητας» (Demand generation and take-up of connectivity).

Εξαιρετική βαθμολογία

Το συναρπαστικό ταξίδι του Sarantaporo.gr από απλή ιστοσελίδα σε συλλογικό πάροχο συνδεσιμότητας έφερε, όπως ήταν αναμενόμενο, την πρωτοβουλία στη λίστα των φιναλίστ των φετινών Ευρωπαϊκών Βραβείων Ευρυζωνικότητας. Η πρωτοβουλία απέσπασε την εξαιρετική βαθμολογία των 9,8 βαθμών στα 10, εξασφαλίζοντάς με διαφορά την πρώτη θέση στην κατηγορία «Δημιουργία Ζήτησης και Απορρόφηση Συνδεσιμότητας» (Demand generation and take-up of connectivity). Ο παράγοντας που διαφοροποίησε το Sarantaporo.gr από τους υπόλοιπους διαγωνιζόμενους ήταν η ιδιαίτερη έμφασή του στην καταπολέμηση του ψηφιακού αναλφαβητισμού. Μέσα από δεκάδες δράσεις εκπαίδευσης, σεμινάρια και απομακρυσμένη υποστήριξη, η ομάδα του Sarantaporo.gr πλαισιώνει την προσβασιμότητα στο Διαδίκτυο με μία σειρά ψηφιακών δεξιοτήτων στα μέλη και στους χρήστες της κοινότητας της ορεινής περιοχής.

«Χρειάζεται να χτίσουμε μια Ευρωπαϊκή Ενωση που λειτουργεί πρωτίστως για τους πολίτες της», ανέφερε ο διευθυντής της μονάδας Διαχείρισης Γνώσης και Καινοτομίας του DG Connect, Φράνκο Ακορντίνο, κατά τη διάρκεια της απονομής του βραβείου στην ομάδα. «Το ελληνικό παράδειγμα είναι ένα ισχυρό μήνυμα για την υποστήριξη των κοινοτικών δικτύων στην Ευρώπη» συμπλήρωσε, προσθέτοντας πως μπορεί η Ευρώπη να μην έχει στη διάθεσή της τα λεγόμενα αμερικανικά «γκαράζ» καινοτομίας, διαθέτει όμως δεκάδες χιλιάδες στενά δεμένες κοινότητες, οι οποίες καινοτομούν χάρη στην επιμονή και στη συνεργατικότητα.

Η διάκριση στα Ευρωπαϊκά Βραβεία Ευρυζωνικότητας είναι αδιαμφισβήτητα μια μεγάλη τιμή για την ομάδα του Sarantaporo.gr, ωστόσο η πραγματική νίκη είναι ο τεράστιος αντίκτυπός του στη μικρή κοινότητα της Θεσσαλίας τα τελευταία εννέα χρόνια. Χάρη στο ανοιχτό κοινοτικό δίκτυο, οι κάτοικοι απολαμβάνουν πλέον τη δυνατότητα ψηφιακής συνταγογράφησης, ενώ το 2015 το Sarantaporo.gr συνεργάστηκε με την Ιατρική Σχολή του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας για μία σειρά διαδικτυακών ερωτηματολογίων με γνώμονα την υγειονομική περίθαλψη. Η πιο συγκινητική αλλαγή, σύμφωνα με τους συντελεστές του κοινοτικού δικτύου, ήταν και σχετικά απρόβλεπτη. Το δωρεάν και ανοιχτά προσβάσιμο Διαδίκτυο έχει προσελκύσει στα μικρά χωριά δεκάδες νέους –εγγόνια ή νεαρούς γονείς–, οι οποίοι μπορούν πλέον να επισκέπτονται τα χωριά δίχως να βρίσκονται σε διαδικτυακή απομόνωση. Αυτός ήταν, άλλωστε, και ο βασικός λόγος για τον οποίο δεκάδες ηλικιωμένοι κάτοικοι αγκάλιασαν αμέσως την πρωτοβουλία: για να προσφέρουν στα εγγόνια τους αυτό που χρειάζονται, ώστε να μπορούν να τα έχουν κοντά τους.

Υπέρ της ψηφιακής αποκέντρωσης η Ευρωπαϊκή Ενωση

Ο πρωτότυπος συνδυασμός της συνδεσιμότητας στο Διαδίκτυο και της αγροτικής παραγωγής βρέθηκε στο επίκεντρο των φετινών Ευρωπαϊκών Βραβείων Ευρυζωνικής Σύνδεσης, τα οποία έλαβαν χώρα την προηγούμενη εβδομάδα στις Βρυξέλλες. Δύο έργα από την Κροατία και τη Λιθουανία κέρδισαν από μία τιμητική πρωτιά στις κατηγορίες «καινοτόμων μοντέλων χρηματοδότησης» (innovative models of financing) και «μέτρων μείωσης του κόστους» (cost reduction measures) αντιστοίχως, στο ετήσιο γεγονός στο οποίο η Ε.Ε. αναγνωρίζει σημαντικά έργα και πρωτοβουλίες ευρυζωνικής ανάπτυξης στην Ευρώπη.

Το πρότζεκτ RUNE της Κροατίας αποτελεί μια πραγματικά μοναδική περίπτωση ανάπτυξης δικτύου. Πρόκειται για την πρώτη ευρωπαϊκή προσπάθεια, όπου μια υποδομή οπτικών ινών ενεργητικής στρώσης και ανοικτής πρόσβασης αναπτύχθηκε σε αγροτική περιοχή, εξελίχθηκε σε βιώσιμη επένδυση και απέκτησε γενναιόδωρες ιδιωτικές χρηματοδοτήσεις χωρίς το πλεονέκτημα της κρατικής επιχορήγησης. Η πρωτοβουλία θα εξασφαλίσει ευρυζωνικές συνδέσεις σε 372.315 νοικοκυριά, επιχειρήσεις και δημόσιους οργανισμούς σε απομακρυσμένες αγροτικές περιοχές της Σλοβενίας και μέρους της Κροατίας – δηλαδή σε πάνω από το 90% της στοχευόμενης περιοχής. Πρόκειται για μια έκταση που μέχρι πρότινος βρισκόταν σε διαδικτυακή «καραντίνα», καθώς κανένας άλλος φορέας ευρυζωνικών υποδομών δεν είχε εκδηλώσει ενδιαφέρον. Το RUNE φιλοδοξεί να μεταμορφώσει τις ψηφιακά απομονωμένες περιοχές και στόχος του είναι να σταματήσει τη ροή του πληθυσμού προς τα αστικά κέντρα, να δημιουργήσει νέες επιχειρηματικές ευκαιρίες, να βελτιώσει την τοπική εκπαίδευση και να εκσυγχρονίσει τις υπηρεσίες υγειονομικής περίθαλψης.


Τέσσερα από τα πέντε φετινά Ευρωπαϊκά Βραβεία Ευρυζωνικών Υπηρεσιών δόθηκαν σε πρωτοβουλίες που ενισχύουν αγροτικές περιοχές.

Το έργο της Λιθουανίας επικεντρώνεται και αυτό με τη σειρά του στη γεωργία και στην αγροτική παραγωγή. Το πρότζεκτ «Υποστήριξη ευρυζωνικής υποδομής – στάδιο ΙΙ (PRIP-2)» στοχεύει στην κατασκευή περίπου 342,6 χιλιομέτρων γραμμών οπτικών ινών και, παράλληλα, στη σύνδεση 400 αγροτικών και γεωργικών υποδομών με το νέο γρήγορο δίκτυο. Επειτα από τη δημιουργία της σύγχρονης ευρυζωνικής υποδομής PRIP-2, η Λιθουανία σκοπεύει να παρέχει ανοικτή πρόσβαση στους φορείς εκμετάλλευσης του δικτύου, οι οποίοι θα μπορούν να συνδέουν την υποδομή τους και να παρέχουν υπηρεσίες πρόσβασης νέας γενιάς στους τελικούς χρήστες του Διαδικτύου. Η πρωτοβουλία ανήκει στην ευρύτερη ψηφιακή ατζέντα της χώρας της Βαλτικής – το λεγόμενο «πρόγραμμα 2014-2020», το οποίο επιθυμεί να οικοδομήσει μια νέα κοινωνία που θα ζει μέσα στο Διαδίκτυο και θα εκμεταλλεύεται τις αμέτρητες ευκαιρίες που αυτό προσφέρει.

Μια αντίστοιχη φιλοδοξία διαθέτει και η τοπική κυβέρνηση της Χώρας των Βάσκων, η οποία απέσπασε με τη σειρά της το πρώτο βραβείο στην κατηγορία «ευρυζωνικές υπηρεσίες σε περιοχές οικονομικής δραστηριότητας» (broadband services in areas of economic activity). Σε συνεργασία με τρία επαρχιακά συμβούλια της περιοχής, η Χώρα των Βάσκων χρηματοδότησε την ενίσχυση και επέκταση ευρυζωνικών υπηρεσιών σε δεκάδες αγροτικές περιοχές, όπου η ανάπτυξη δικτύων δεν ήταν εφικτή αποκλειστικά από τις δυνάμεις της ελεύθερης αγοράς. Συνολικά, υπολογίζεται πως πάνω από 5.000 επιχειρήσεις και 70.000 νοικοκυριά θα επωφεληθούν από την κίνηση της τοπικής κυβέρνησης, η οποία σχεδιάστηκε στο πλαίσιο μιας σειράς πολιτικών που αποβλέπουν στη μείωση του χάσματος μεταξύ αστικών και αγροτικών περιοχών.

Τη λίστα των νικητών ολοκληρώνει μια πρωτοβουλία του βρετανικού ευρυζωνικού παρόχου KCOM, που απέσπασε το βραβείο «οικονομικής προσιτότητας και ποιότητας υπηρεσιών» (quality and affordability of services). Η εταιρεία υιοθέτησε ένα γιγάντιο πρόγραμμα επενδύσεων, για να παρέχει εξαιρετικά γρήγορη ευρυζωνική τεχνολογία οπτικών ινών σε ολόκληρο το δίκτυό της στην περιοχή του Χαλ και του ανατολικού Γιορκσάιρ. Το φιλόδοξο έργο κόστισε 85 εκατομμύρια λίρες και χρειάστηκε επτά χρόνια για να ολοκληρωθεί, ωστόσο σήμερα τα 200.000 σπίτια και επιχειρήσεις της βρετανικής περιοχής απολαμβάνουν το ταχύτερο και πιο αξιόπιστο ευρυζωνικό δίκτυο σε ολόκληρη την Ευρώπη.

​​​​Παρότι ο μεγαλύτερος αριθμός αιτήσεων στα ετήσια βραβεία προήλθε από τη Γερμανία, εντύπωση προκάλεσε το γεγονός πως οι γερμανικές πρωτοβουλίες δεν διακρίθηκαν σε καμία από τις πέντε κατηγορίες. Η Ευρωπαϊκή Ενωση έστειλε, με τον τρόπο της, ένα ισχυρό μήνυμα υπέρ της αποκέντρωσης στον τομέα της ευρυζωνικότητας, στηρίζοντας την ανάπτυξη δικτύων πέρα από τα αστικά κέντρα και προς τις αγροτικές περιοχές που, μέχρι πρότινος, ανήκαν σε έναν ψηφιακό σκοταδισμό.

Στόχος η έμπνευση

Εδώ και πέντε χρόνια, τα Ευρωπαϊκά Βραβεία Ευρυζωνικών Υπηρεσιών οργανώνονται υπό την αιγίδα της Γενικής Διεύθυνσης Δικτύων Επικοινωνίας, Περιεχομένου και Τεχνολογίας της Ευρώπης (DG Connect). Κάθε έτος, τα βραβεία δέχονται αιτήσεις από εκατοντάδες έργα και πρωτοβουλίες που παρέχουν σε Ευρωπαίους πολίτες πρόσβαση σε ευρυζωνικά δίκτυα υψηλών ταχυτήτων. Παρά τον σύντομο βίο τους τα βραβεία έχουν ήδη κερδίσει το ενδιαφέρον της ευρωπαϊκής κοινότητας, καθώς ανά τα χρόνια η πενταμελής επιτροπή τους έχει βραβεύσει ποικίλα έργα, ανεξάρτητα από το μέγεθος, την τοποθεσία και το αν ανήκουν σε ιδιωτικούς ή δημόσιους φορείς. Πέρα από τη βράβευση έργων με αντίκτυπο, στόχος των βραβείων είναι και η έμπνευση παρόμοιων πρωτοβουλιών σε κάθε άκρη της Ευρώπης. Υπό αυτό το πλαίσιο, τα πέντε πρότζεκτ που διακρίθηκαν φέτος θα προστεθούν στη βάση δεδομένων καλών πρακτικών της ευρυζωνικής Ευρώπης, η οποία παρέχει υποστήριξη εμπειρογνωμόνων στον τομέα της ευρυζωνικής τεχνολογίας και των εφαρμογών. Η ίδια φιλοσοφία αποτυπώνεται και στην ομάδα του Sarantaporo.gr, η οποία δηλώνει χαρακτηριστικά: «Απώτερος σκοπός μας είναι η δημιουργία ενός μοντέλου ανάπτυξης τέτοιων υποδομών, το οποίο θα αναπαραχθεί και σε άλλες περιοχές που βρίσκονται σε ψηφιακή απομόνωση».

Πηγή: kathimerini.gr