Της Δήμητρας Καδδά
Η αποφασιστικότητα της κυβέρνησης να υλοποιήσει κατά γράμμα το νέο – πολλαπλό – σχέδιο “νοικοκυρέματος” των δημοσίων δαπανών με στόχο την εξοικονόμηση τουλάχιστον 800 εκατ. ευρώ, μαζί με τον πλήρη μετασχηματισμό του τρόπου με τον οποίο υλοποιείται το ετήσιο Πρόγραμμα Δημοσίων Επενδύσεων των 6,75 δισ. ευρώ, αλλά και με παρεμβάσεις ”υγιούς” ανόδου των φορολογικών εσόδων μέσα από τη διεύρυνση της “βάσης”, αποτελούν τα κομβικά σημεία για την επιτυχία του Προϋπολογισμού του 2020 που κατατέθηκε χθες στη Βουλή το ΥΠΟΙΚ.
Ο Προϋπολογισμός βασίζει το πρωτογενές πλεόνασμα του 3,6% του ΑΕΠ σε ένα πλέγμα παρεμβάσεων για τη στήριξη της ανάπτυξης κατά 2,8%, αλλά και σε μία άνοδο των εσόδων κατά 456 εκατ. ευρώ (στα 54,26 δισ. ευρώ) παρά τη μείωση βαρών κατά 1,18 δισ. ευρώ. Τούτο το επιτυγχάνει μέσα από ισόποσα μέτρα εξισορρόπησης αλλά και με τη μείωση των δαπανών κατά 565 εκατ ευρώ στα 56,39 δισ. ευρώ.
Το μεγάλο στοίχημα του ΠΔΕ
Ένα μεγάλο στοίχημα είναι η πλήρης υλοποίηση του Προγράμματος Δημοσίων Επενδύσεων αξίας 6,75 δισ. ευρώ το 2020. Βασικός στόχος είναι να πάψει το διαχρονικό φαινόμενο υλοποίησης του μεγαλύτερου μέρους του τον τελευταίο μήνα του χρόνου.
Είναι χαρακτηριστικό ότι φέτος προβλέπεται μέσα στο Δεκέμβριο να κριθεί η χρήση 2,7 δισ. ευρώ του εν λόγω προγράμματος επηρεάζοντας πάρα πολύ και τη δυνατότητα της κυβέρνησης να καταβάλλει μεγάλο μέρισμα στην κοινωνία και στον επιχειρηματικό κόσμο, λόγω της αβεβαιότητας που δημιουργεί (σ.σ. οι αιτήσεις πληρωμών προς την ΕΕ κορυφώνονται στις 31 Δεκεμβρίου).
Από το νέο έτος τα πάντα αλλάζουν. Η μηνιαία κατανομή των δαπανών του Προγράμματος Δημοσίων Επενδύσεων είναι διαφορετική και εμπροσθοβαρής με αποτέλεσμα στο τέλος του χρόνου να μένει προς υλοποίηση μόνο 1 δισ. ευρώ. Πρόκειται για μία τεράστια αλλαγή προγραμματισμού που αποτελεί πρόκληση και για τις αρμόδιες υπηρεσίες.
Τα νέα πεδία εξοικονόμησης
Ένα μεγάλο μέρος από τις παρεμβάσεις βελτίωσης δημοσιονομικού αποτελέσματος προέρχονται από την εξοικονόμηση δαπανών. Ο λόγος για 800 εκατ. ευρώ που συνδέονται με:
* Δραστική αναπροσαρμογή των ορίων δαπανών του Τακτικού Προϋπολογισμού με σκοπό τον περιορισμό της υποεκτέλεσης που παρουσιάστηκε τα προηγούμενα έτη και τη δημιουργία δημοσιονομικού χώρου για την ελάφρυνση του φορολογικού βάρους των πολιτών (500 εκατ. ευρώ καθαρή εξοικονόμηση).
* Επισκόπηση δαπανών και εσόδων με σκοπό οι υπηρεσίες που παρέχουν οι φορείς της Γενικής Κυβέρνησης να έχουν μεγαλύτερη ανταποδοτικότητα για τους πολίτες (184 εκατ, ευρώ). Καλύπτει περισσότερες από 20 ειδικές δράσεις που αφορούν τομείς όπως η εισιτηριοδιαφυγή, η βελτιστοποίηση μεθόδων είσπραξης δημοτικών εσόδων, η εξοικονόμηση ενέργειας, η ηλεκτρονική διακίνηση εγγράφων, η αξιοποίηση δημόσιων κτιρίων κ.α.
* Βελτίωση αποτελεσματικότητας των δαπανών και προγραμμάτων του ΟΑΕΔ (123 εκατ. ευρώ).
Η επισκόπηση δαπανών και ο προϋπολογισμός επιδόσεων
Τα 184 εκατ. ευρώ από την παραπάνω προσπάθεια “νοικοκυρέματος” πηγάζουν από την επισκόπηση δαπανών. Μαζί με το νέο “εργαλείο” του Προϋπολογισμού Επιδόσεων που θα πρέπει να κάνουν τα υπουργεία και οι φορείς αποτελούν δύο νέες παρεμβάσεις που περιγράφονται αναλυτικά σε ειδικό κεφάλαιο της εισηγητικής έκθεσης του Προϋπολογισμού που κατατέθηκε χθες στη Βουλή.
Το πεδίο της ευρείας και συστηματικής αξιοποίησης της επισκόπησης δαπανών και δραστηριοτήτων αποτελεί βασική προτεραιότητα της Κυβέρνησης, αναφέρει το ΥΠΟΙΚ. Θεωρεί απαραίτητη “την ύπαρξη ενός μόνιμου και συστημικού μηχανισμού επισκόπησης δαπανών ως κύριο εργαλείο για τη στήριξη τόσο της δημοσιονομικής ευθύνης, όσο και των διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων στις δημόσιες δαπάνες, που ενισχύουν τη διαφάνεια απέναντι στους πολίτες και δημιουργούν πρόσθετο δημοσιονομικό χώρο, αναγκαίο για τη μείωση του φορολογικού βάρους επιχειρήσεων και πολιτών”.
Έτσι, σε συνέχεια των τομεακών επισκοπήσεων στα Υπουργεία Υγείας, Πολιτισμού & Αθλητισμού, Υποδομών & Μεταφορών και Αγροτικής Ανάπτυξης & Τροφίμων, τον Ιούλιο του 2019 ξεκίνησε επισκόπηση του συνόλου των δαπανών και δραστηριοτήτων των Υπουργείων και των εποπτευόμενων από αυτά φορέων. Θα ολοκληρωθεί σε δύο φάσεις:
1. Ένταξη των αποδόσεων από τις κύριες δράσεις επισκόπησης που αναδείχθηκαν την περίοδο Ιουλίου-Οκτωβρίου στο τρέχον σχέδιο του κρατικού προϋπολογισμού και
2. ποσοτικοποίηση των αποδόσεων του συνόλου των δράσεων που θα συμφωνηθούν με τα Υπουργεία από τις αρχές του 2020 και ένταξή τους στον μεσοπρόθεσμο δημοσιονομικό προγραμματισμό της Κυβέρνησης (σ.σ. τον ερχόμενο Μάιο).
Οι δράσεις που λαμβάνονται υπόψη στον προϋπολογισμό του 2020 εντάσσονται σε δύο κατηγορίες:
α) οριζόντιες, προκειμένου για μεταρρυθμίσεις που αφορούν στους περισσότερους ή στο σύνολο των φορέων της Γενικής Κυβέρνησης (ΦΓΚ),
β) τομεακές, που αφορούν σε πολιτικές συγκεκριμένου Υπουργείου ή φορέα Γενικής Κυβέρνησης.
Οι κυριότερες οριζόντιες δράσεις που συμφωνήθηκαν στο πλαίσιο της τρέχουσας επισκόπησης και λαμβάνονται υπόψη στον προϋπολογισμό έτους 2020 είναι οι εξής:
* Εξορθολογισμός του κόστους διαχείρισης και συντήρησης του στόλου κρατικών οχημάτων. Η δράση πρόκειται να υλοποιηθεί σε συνεργασία των Υπουργείων Οικονομικών και Εσωτερικών. Αφορά σε μια δέσμη ενεργειών για τον εξορθολογισμό του κόστους διαχείρισης των κρατικών οχημάτων, στο οποίο περιλαμβάνονται καύσιμα, κόστη συντήρησης και επισκευής, προμήθεια οχημάτων, κάλυψη ατυχημάτων. Η ανάπτυξη ολοκληρωμένου πληροφοριακού συστήματος (ΟΠΣ) από το Υπουργείο Εσωτερικών για τα δεδομένα αυτά θα υποστηρίξει σημαντικά τη διαδικασία. Για το 2020, πρώτο έτος εφαρμογής της δράσης, η εκτιμώμενη εξοικονόμηση ανέρχεται σε 3 εκατ. ευρώ.
* Βέλτιστη χρήση των ενεργειακών πόρων μέσω καλύτερου ελέγχου της κατανάλωσης. Στόχος είναι η ανάληψη ενεργειών και η εκπόνηση από το Υπουργείο Οικονομικών, σε συνεργασία με τα αρμόδια Υπουργεία, σχεδίου δράσης για τον έλεγχο της ενεργειακής κατανάλωσης των κτιρίων που στεγάζουν δημόσιες υπηρεσίες. Για το 2020, εκτιμάται μείωση της κατανάλωσης κατά 5%, που υπολογίζεται ότι θα αποφέρει δημοσιονομικό όφελος άνω των 8 εκατ. ευρώ. Σε δεύτερη φάση, θα εξεταστούν ειδικότερα μέτρα, όπως η ενεργειακή αναβάθμιση κτιρίων του Δημοσίου.
* Εφαρμογή σχεδίου άμεσης δράσης για ενοικίαση / χρήση κρατικών κτιρίων. Το Γενικό Λογιστήριο του Κράτους (ΓΛΚ) σε συνεργασία με τη Διεύθυνση Διαχείρισης Δημόσιας Περιουσίας θα εκπονήσει ειδικό σχέδιο δράσης επί του θέματος. Το σχέδιο θα περιλαμβάνει πλήρη συλλογή δεδομένων σχετικά με όλα τα κτίρια και χώρους που μισθώνει η Γενική Κυβέρνηση. Τα δεδομένα θα περιλαμβάνουν την επιφάνεια των κτιρίων σε τετραγωνικά μέτρα, τον αριθμό των υπαλλήλων ή / και το ετήσιο κόστος μίσθωσης, κ.λπ.. Κατά το πρώτο έτος εφαρμογής της δράσης, η αναμενόμενη εξοικονόμηση ανέρχεται σε 3 εκατ. ευρώ.
Επίσης αποφασίστηκαν και Τομεακές δράσεις, μεταξύ των οποίων:
* Βελτιστοποίηση μεθόδων είσπραξης δημοτικών εσόδων / Υπουργείο Εσωτερικών. Ως προς το σκέλος που αφορά στη βέλτιστη αξιοποίηση των τελών για την ακίνητη περιουσία, πρόκειται να αναληφθεί μια σειρά ενεργειών που αφορούν σε διασταύρωση και επαλήθευση των στοιχείων που είναι απαραίτητα για τον ορθό υπολογισμό των εσόδων από τέλη καθαριότητας και φωτισμού και άλλα και τέλη ακίνητης περιουσίας με στοιχεία που τηρούνται στο TAXIS (κυρίως το Ε9). Η αναμενόμενη αύξηση για το 2020 ανέρχεται σε 111 εκατ. ευρώ. Αναφορικά με την είσπραξη των τελών παρεπιδημούντων και επί των ακαθάριστων εσόδων, η δράση αποσκοπεί σε αύξηση των δημοτικών εσόδων μέσω απλοποίησης της εφαρμοζόμενης διαδικασίας και υποβολή δηλώσεων των ανωτέρω τελών ταυτόχρονα με την υποβολή δήλωσης ΦΠΑ. Με τη σχεδιαζόμενη μεταρρύθμιση, επιτυγχάνεται ουσιαστική μείωση του σχετικού διοικητικού βάρους για τους υπόχρεους, παράλληλα με τη βελτίωση του αντίστοιχου οικονομικού αποτελέσματος. Η αναμενόμενη απόδοση για το 2020 εκτιμάται σε 23 εκατ. ευρώ.
* Υπηρεσίες συντήρησης ιατρικού εξοπλισμού / Υπουργείο Υγείας. Η προβλεπόμενη εξοικονόμηση αφορά στον νέο ιατρικό εξοπλισμό που πρόκειται να παραληφθεί από τα νοσοκομεία, αντικαθιστώντας σταδιακά τον παλιό εξοπλισμό που χρειάζεται συντήρηση. Επισημαίνεται ότι ο εξοπλισμός των νοσοκομείων χρηματοδοτείται κυρίως από δωρεές και από το ΕΣΠΑ. Ο στόχος εξοικονόμησης για το 2020 ανέρχεται σε 3 εκατ. ευρώ περίπου.
* Μείωση του κόστους προμήθειας ιατρικού οξυγόνου / Υπουργείο Υγείας. Σε πολλά νοσοκομεία της χώρας έχει εγκριθεί χρηματοδότηση για εγκαταστάσεις μονάδων παραγωγής οξυγόνου. Η προοπτική εγκατάστασης μηχανημάτων σε μεγάλα και περιφερειακά νοσοκομεία αποτέλεσε ισχυρό κίνητρο για τη μείωση των τιμών και την παροχή οξυγόνου με χαμηλότερο κόστος, μαζί με τις ανταγωνιστικές διαδικασίες υποβολής προσφορών για τα περισσότερα νοσοκομεία της χώρας. Η εξοικονόμηση για το 2020 αναμένεται να ανέλθει σε 2 εκατ. ευρώ περίπου.
* Κατάρτιση στοχευμένου σχεδίου δράσης για την καταπολέμηση της εισιτηριοδιαφυγής και τον εξορθολογισμό και βελτίωση της αποτελεσματικότητας της πολιτικής που διέπει τη δωρεάν μετακίνηση. Η αναμενόμενη απόδοση ανέρχεται σε 5 εκατ. ευρώ για το 2020.
Ο Προϋπολογισμός Επιδόσεων
Βασική προτεραιότητα στη διαχείριση του κρατικού προϋπολογισμού συνιστά, πλέον, πέραν της δημοσιονομικής πειθαρχίας, η εστίαση στην ποιότητα των αποτελεσμάτων που επιτυγχάνονται μέσω της ορθολογικότερης κατανομής των πόρων. Στόχος είναι η μετάβαση σε προϋπολογισμό επιδόσεων με πρώτο στάδιο την παρουσίαση του συνόλου του προϋπολογισμού από το έτος 2022 με δομή προγραμμάτων και στοιχεία αξιολόγησης της επίδοσης των φορέων. Στο ανωτέρω πλαίσιο, για το 2019, το Γενικό Λογιστήριο του Κράτους εντατικοποίησε την προετοιμασία μετάβασης στο νέο σύστημα.
Συγκεκριμένα, έξι πιλοτικά Υπουργεία εργάστηκαν για την παρουσίαση του σχεδίου προϋπολογισμού τους για το 2020 με τη δομή προγραμμάτων και στοιχεία επίδοσης. Πρόκειται για τα Υπουργεία Υγείας, Πολιτισμού & Αθλητισμού, Οικονομικών, Αγροτικής Ανάπτυξης & Τροφίμων, Υποδομών & Μεταφορών και Προστασίας του Πολίτη. Εκπρόσωποι των πιλοτικών Υπουργείων εργάστηκαν σε διυπουργικές επιτροπές υπό τον συντονισμό του Υπουργείου Οικονομικών, με στόχο την ανάπτυξη των δύο πρώτων επιπέδων της ταξινόμησης βάσει προγραμμάτων κάθε Υπουργείου: τους Τομείς Πολιτικής και τα Προγράμματα.
Πηγή: capital.gr
