Της Νένας Μαλλιάρα
Κοσμογονία στις ελληνικές τράπεζες δρομολογεί ο νέος σχεδιασμός για αποσχίσεις “ζημιογόνων” δραστηριοτήτων, ως δεύτερο βήμα μετά την έγκριση του “Ηρακλή” από τις ευρωπαϊκές Αρχές και την αποδοχή του από τη διεθνή επενδυτική κοινότητα.
Το σχέδιο της κυβέρνησης για την πολλαπλών διαστάσεων συστημική μείωση των “κόκκινων” δανείων και η συνέχεια της στρατηγικής που θα ξεδιπλώνεται βήμα το βήμα, με στόχο την εξυγίανση του εγχώριου τραπεζικού συστήματος, έχουν αρχίσει να συγκεντρώνουν την προσοχή και το ενδιαφέρον μετόχων και επενδυτών στις ελληνικές τράπεζες.
Ως ένα δεύτερο βήμα και παράλληλα με τον “Ηρακλή”, δρομολογούνται διαδικασίες απόσχισης ζημιογόνων τμημάτων και λειτουργιών (carve–out) για τον ριζικό μετασχηματισμό των ελληνικών τραπεζών, με την Τράπεζα Πειραιώς να ανοίγει την αυλαία.
Αυτή η διαδικασία θα ακολουθηθεί και από άλλες τράπεζες (κοντά στην ολοκλήρωση carve–out βρίσκεται η Eurobank, ενώ και η Alpha Bank αναμένεται να κινηθεί σύντομα στην ίδια κατεύθυνση), με στόχο την εξυγίανση των ισολογισμών, την κεφαλαιακή ενίσχυση, τη μείωση του λειτουργικού κόστους και, έτσι, την αύξηση της κερδοφορίας και τη βελτίωση των αποδόσεων για τους μετόχους και την προσέλκυση επενδυτών.
Μέσω των “carve–out“:
– Θα βγουν από τους ισολογισμούς των τραπεζών προβληματικά δάνεια που θα προσεγγίσουν τα 65 δισ. ευρώ και περίπου 3.000 εργαζόμενοι. To πρώτο carve–out, της Τράπεζας Πειραιώς, για “κόκκινα” δάνεια 27 δισ. ευρώ, της Eurobank, που έπεται, για NPLs 26 δισ. ευρώ και το εκτιμώμενο carve–out 10-12 δισ. ευρώ το οποίο η αγορά αναμένει από την Alpha Bank, δρομολογούνται με αιχμή την ανάγκη ταχείας μείωσης των μη εξυπηρετούμενων δανείων, αλλά και τη μείωση του λειτουργικού κόστους. Καθώς το άμεσο ζητούμενο από επόπτες, επενδυτές και μετόχους των τραπεζών είναι η αύξηση κεφαλαίων, κερδών και παραγωγικότητας στις τράπεζες, σε μια περίοδο που το κλίμα για την ελληνική οικονομία μεταστρέφεται θετικά, τα carve–out θα αποτελέσουν το εργαλείο προς αυτή την κατεύθυνση.
– Απώτερος στόχος είναι η επικέντρωση των τραπεζών στο υγιές κομμάτι των δραστηριοτήτων που μπορούν να αποφέρουν έσοδα και οργανική κερδοφορία. Για τις τράπεζες, η εστίαση στην “καλή τράπεζα” αποτελεί τον νέο “ελέφαντα στο δωμάτιο”. Η αποκλειστική πολυετής ενασχόληση των τραπεζών με τα “κόκκινα” δάνεια απορρόφησε κεφάλαια, πόρους και χρόνο που δεσμεύτηκαν αντιπαραγωγικά, αφήνοντας τις ελληνικές τράπεζες πίσω από τις εξελίξεις.
Η στροφή
Παλεύοντας να εκμηδενίσουν έναν όγκο μη εξυπηρετούμενων δανείων 75 δισ. ευρώ και να γείρουν τη ζυγαριά στο υγιές τους χαρτοφυλάκιο χορηγήσεων, το οποίο είναι αντίστοιχου μεγέθους με το προβληματικό, οι τράπεζες καλούνται ταυτόχρονα:
– Να παράξουν κέρδη σε περιβάλλον αρνητικών επιτοκίων.
– Να μειώσουν τα κόστη τους.
– Να πραγματοποιήσουν μεγάλες επενδύσεις για τον εκσυγχρονισμό του μοντέλου λειτουργίας τους, στο περιβάλλον ανταγωνισμού που διαμορφώνουν οι εξελίξεις στην τεχνολογία.
Και όλα αυτά με ένα διαρκώς ασφυκτικότερο κανονιστικό πλαίσιο, το οποίο υπαγορεύει ολοένα υψηλότερους ελάχιστους δείκτες κεφαλαιακής επάρκειας για τη θωράκιση της χρηματοπιστωτικής σταθερότητας.
Πρώτο βήμα από την Τρ. Πειραιώς
Τη νέα σελίδα για τις ελληνικές τράπεζες, που θα αλλάξει ριζικά το προφίλ τους, εγκαινίασε η Τράπεζα Πειραιώς με την απόσχιση των δραστηριοτήτων της μονάδας προβληματικού ενεργητικού, RBU, και τη δημιουργία κοινής εταιρείας με τη σουηδική Intrum. To carve–out της Τράπεζας Πειραιώς είναι ενδεικτικό των στόχων που επιχειρείται να καλυφθούν με τη μέθοδο αυτή από τις ελληνικές τράπεζες και των αναμενόμενων ωφελειών.
Ειδικότερα, η εσωτερική πλατφόρμα διαχείρισης του Recovery Banking Unit της Τράπεζας Πειραιώς πέρασε σε μια νέα εταιρεία διαχείρισης απαιτήσεων από δάνεια και πιστώσεις, στην οποία η Τράπεζα Πειραιώς διατηρεί ποσοστό 20%, μεταβιβάζοντας το υπόλοιπο 80% στην Intrum. Η νέα εταιρεία διαχείρισης απαιτήσεων, Intrum Hellas, θα διαχειρίζεται σε αποκλειστική βάση 27 δισ. ευρώ υφιστάμενων μη εξυπηρετούμενων ανοιγμάτων της Τράπεζας Πειραιώς, μαζί με νέα μη εξυπηρετούμενα ανοίγματα που θα δημιουργούνται, καθώς και NPEs από τρίτες πηγές.
To carve–out της Τράπεζας Πειραιώς και το μοντέλο για τη διαχείριση των μη εξυπηρετούμενων ανοιγμάτων της προσβλέπει σε αποδόσεις που μπορεί να φτάσουν και στο 20% των στόχων της συμφωνίας της τράπεζας με την Intrum για τη μείωση των NPEs.
Έχοντας πραγματοποιήσει αντίστοιχες συμφωνίες διαχείρισης NPLs με μεγάλες τράπεζες στην Ευρώπη, μεταξύ των οποίων η Intensa και η Santander, η Intrum καταγράφει μέσο όρο αποδόσεων 11%. Με βάση ένα βασικό σενάριο απόδοσης 10% που έχει υπολογίσει η Τράπεζα Πειραιώς, η συναλλαγή με την Intrum θα έχει θετική επίπτωση στα εποπτικά κεφάλαια της τράπεζας κατά 80-85 μονάδες βάσης την πρώτη χρονιά. Μετά, βάσει της εξοικονόμησης κόστους που θα έχει και των προμηθειών που θα καταβάλλει η Τράπεζα για τη διαχείριση, η θετική επίπτωση στα κεφάλαια θα διαμορφωθεί σε περίπου 70 μ.β. τη δεύτερη χρονιά και περίπου 50 μ.β. την τρίτη. Στο σενάριο υπεραπόδοσης κατά 10% από το υπάρχον πλάνο για τη μείωση των μη εξυπηρετούμενων ανοιγμάτων, η καθαρή επίπτωση στα κεφάλαια της τράπεζας στα τέλη του 2021 θα διαμορφωθεί στις 100 μονάδες βάσης.
Αποδόσεις
Η αποτελεσματικότητα στη διαχείριση των “κόκκινων” δανείων και η απόδοση εσόδων από ανακτήσεις οφειλών που επιχειρείται με το carve–out θα είναι κομβική για την Τράπεζα Πειραιώς.
Μεταξύ Δεκεμβρίου 2018 και Δεκεμβρίου 2019 η τράπεζα έχει δεσμευτεί για μείωση των μη εξυπηρετούμενων ανοιγμάτων της κατά 3,5 δισ. ευρώ (από τα 26,4 στα 22,9 δισ. ευρώ) και οι στόχοι αυξάνονται σημαντικά στη συνέχεια: μεταξύ Δεκεμβρίου 2019 και Δεκεμβρίου 2020 τα NPEs θα πρέπει να μειωθούν περαιτέρω κατά 6,4 δισ. ευρώ, στα 16,5 δισ. ευρώ, ενώ μεταξύ Δεκεμβρίου 2020 και Δεκεμβρίου 2021 σχεδιάζεται περαιτέρω μείωσή τους κατά 5,2 δισ. ευρώ, στα 11,3 δισ. ευρώ. Στα επίπεδα αυτά, ο δείκτης NPE θα διαμορφώνεται στο 23% (14% σε καθαρή βάση).
Για να επιτευχθούν οι ανωτέρω στόχοι, η τράπεζα θα πρέπει να επιτυγχάνει εφεξής ανά τρίμηνο (κατά μέσο όρο, με αφετηρία το α’ τρίμηνο 2019 μέχρι το δ’ τρίμηνο 2021) το ποσό των 900 εκατ. ευρώ (αυξημένο κατά 200 εκατ. από τις επιδόσεις του α’ τριμήνου 2019) από ιάσεις, εισπράξεις και ρευστοποιήσεις μη εξυπηρετούμενων δανείων, το ποσό των 300 εκατ. ευρώ από διαγραφές και 500 εκατ. από πωλήσεις (το τελευταίο μέγεθος θεωρητικά, αφού οι πωλήσεις NPLs γίνονται σωρευτικά και σε μεγαλύτερα ποσά). Παράλληλα, θα πρέπει να επιτυγχάνει τριμηνιαία μείωση των redefaults (ρυθμισμένα δάνεια που ξαναγίνονται “κόκκινα”) κατά 100 εκατ. ευρώ (τα redefaults να διαμορφώνονται σε 200 εκατ. ευρώ από 300 εκατ. σήμερα) και, επιπλέον, τα defaults (δάνεια που καθίστανται από εξυπηρετούμενα μη εξυπηρετούμενα) να μην ξεπερνούν κάθε τρίμηνο τα 300 εκατ. ευρώ.
Μείωση λειτουργικού κόστους
Τους στόχους αυτούς πρέπει να υλοποιήσει και να ξεπεράσει το carve-out της Τράπεζας Πειραιώς, καλύπτοντας ακόμα ένα φλέγον ζητούμενο. Να λειτουργήσει ως μοχλός ελάφρυνσης του λειτουργικού κόστους για την τράπεζα, απορροφώντας 700 εργαζομένους από τους 1.300 της πρώην μονάδας RBU, χωρίς να υπάρξουν αναταράξεις. Σημειώνεται ότι η νέα εταιρεία Intrum Hellas λειτουργεί με αρχικό προσωπικό 1.000 ατόμων, με τους 300 να αποτελούν δανειστικό προσωπικό από την τράπεζα.
Οι εργαζόμενοι αυτοί μετακινήθηκαν στη νέα εταιρεία με τις ίδιου τύπου συμβάσεις εργασίας (αορίστου χρόνου), τα ίδια εργασιακά και ασφαλιστικά δικαιώματα, καθώς και τη διατήρηση των επιμέρους σχέσεων που είχαν με την τράπεζα (π.χ. προνομιακά επιτόκια δανείων). Πιο συγκεκριμένα, τα εργασιακά και ασφαλιστικά δικαιώματα των εργαζομένων διασφαλίζονται όχι μόνο σήμερα, αλλά και στο μέλλον, και θα ισχύουν όπως ακριβώς θα προβλέπεται στις εκάστοτε συλλογικές συμβάσεις των τραπεζοϋπαλλήλων. Πράγμα που σημαίνει ότι το προσωπικό που μεταφέρθηκε στη νέα εταιρεία δεν θα χάσει την ιδιότητα και το εργασιακό-ασφαλιστικό καθεστώς του τραπεζοϋπαλλήλου, αφού η ημερομηνία πρόσληψης στη νέα εταιρεία είναι η ημερομηνία που προσλήφθηκαν στην τράπεζα, ενώ ο βαθμός, ο μισθός και τα ασφαλιστικά δικαιώματα που είχαν στην τράπεζα παραμένουν τα ίδια και στο νέο σχήμα. Ακολούθως, στο ακέραιο παραμένουν όποια τραπεζοϋπαλληλικά προνόμια και παροχές είχαν (π.χ. πάσης φύσεως προϊόντα με προνομιακούς όρους και επιτόκια, πρόσθετες ομαδικές ασφαλίσεις για τους ίδιους και την οικογένειά τους κ.λπ.).
Eurobank και Alpha Bank
Πολύ κοντά στην ολοκλήρωσή της βρίσκεται και η συμφωνία της Eurobank με την PIMCO για το carve–out που θα υλοποιήσει η τράπεζα μέσω της πώλησης της FPS, θυγατρικής εταιρίας διαχείρισης “κόκκινων” δανείων, και των δύο τιτλοποιήσεων: των στεγαστικών δανείων 2 δισ. ευρώ (χαρτοφυλάκιο Pillar) που έχει ήδη αγοράσει η PIMCO και του μικτού χαρτοφυλακίου 7,5 δισ. ευρώ (Cairo), που μαζί με την πώληση του πλειοψηφικού ποσοστού της FPS αποτελεί το δεύτερο σκέλος του αναμενόμενου deal με την PIMCO.
Με την υλοποίηση του carve–out, η Eurobank θα αποκτήσει ισχυρό προβάδισμα έναντι του ανταγωνισμού, καθώς θα μπορέσει να επιτύχει ήδη από φέτος μείωση του δείκτη NPE αρκετά κάτω του 20% (σε περίπου 16% και με προοπτική αυτός να υποχωρήσει στο 8,8% στο τέλος του 2021) και να θέσει τις βάσεις για ισχυρή κερδοφορία τα επόμενα χρόνια χάρη στο σημαντικά χαμηλότερο κόστος για σχηματισμό προβλέψεων.
Carve–out για την ταχύτερη μείωση των μη εξυπηρετούμενων ανοιγμάτων της, το οποίο θα ανακοινώσει μέσα στον επόμενο μήνα μαζί με νέο business plan, αναμένει η αγορά και από την Alpha Bank. Η τράπεζα έχει τον υψηλότερο δείκτη κεφαλαιακής επάρκειας (CET 1 στο 18,5%) και buffer της τάξεως του 1,9 δισ. ευρώ, με αποτέλεσμα να έχει την ευχέρεια να “κάψει” κεφάλαια προκειμένου να επιτύχει εμπροσθοβαρώς τους στόχους για τα NPLs. Οι πληροφορίες του “Κ” αναφέρουν ότι η διοίκηση της τράπεζας έχει παρουσιάσει το σχέδιό της στον SSM.
Οι αναλυτές εκτιμούν ότι, αν η Alpha Bank προχωρούσε σε τιτλοποίηση καταγγελμένων ή σε βαθιά καθυστέρηση “κόκκινων” δανείων, με στόχο να μειώσει τα μη εξυπηρετούμενα ανοίγματά της γύρω στα 10 δισ. ευρώ φέτος, και έχοντας, παράλληλα, τη δυνατότητα να διαθέσει τη συμμετοχή της στην Cepal, μαζί με το mezzanine ομόλογο της τιτλοποίησης, ο δείκτης CET 1 θα υποχωρούσε κοντά στο 16%.
Στο τέλος του 2018 τα μη εξυπηρετούμενα ανοίγματα της Alpha Bank ανέρχονταν σε 21,7 δισ. ευρώ και η στοχοθεσία που είχε ανακοινωθεί ήταν για μείωσή τους στα 16,2 δισ. ευρώ στο τέλος του 2019 και 7,4 δισ. στο τέλος του 2021, με δείκτη NPE στο 20%.
Carve–out και Servicers οι δύο “μοχλοί” μείωσης των NPLs
Πού διαφέρουν, τι ζητούν μέτοχοι και επενδυτές
Ανθρώπινο δυναμικό και οργανωτική δομή, διαδικασίες, data και συστήματα και, τέλος, στρατηγική διαφοροποιούν τα carve–out από τους ανεξάρτητους διαχειριστές, που αποτελούν τον έτερο “μοχλό” για τη μείωση των “κόκκινων” δανείων.
Όπως αναφέρει στο “Κ” ο κ. Θεόδωρος Μαθηκολώνης, Executive Director Corporate Portfolios, Transaction & Underwriting της QQuant Master Servicer ΑΕΔΑΔΠ, το ζητούμενο των επενδυτών, είτε στη μία είτε στην άλλη περίπτωση, είναι η διαχείριση των NPLs να γίνεται από σχήματα ευέλικτα και με δομή όχι “βαριά” και με προσωπικό που συνδυάζει εμπειρία τραπεζική, asset management και corporate finance. Οι επενδυτές, όπως αναφέρει, ζητούν διαφάνεια, ταχύτητα στην εκτέλεση της συμφωνημένης στρατηγικής για την ανάκτηση απαιτήσεων, εμπιστοσύνη στους τοπικούς εταίρους και ευθυγράμμιση συμφερόντων και στρατηγικής.
Πηγή: capital.gr
