Οι Εύζωνες, οι αγέρωχοι, ευθυτενείς, ανέκφραστοι με το βλέμμα «καρφωμένο» στον ορίζοντα άνδρες της Προεδρικής Φρουράς, άγρυπνοι φρουροί μπροστά στο Μνημείο του Άγνωστου Στρατιώτη ή στο Στρατόπεδο Γ. Τζαβέλα και το Προεδρικό Μέγαρο, αποτελούν το σύμβολο της εθνικής μας ταυτότητας, άρρηκτα συνδεδεμένο με τη λεβεντιά, την ανδρεία και τον ηρωισμό.
Ο Εύζωνος (από την αρχαία ελληνική λέξη «Εύζωνος», εκ των ευ + ζώννυμι ή/και ζωννύω που σημαίνει ο «καλώς ζωσμένος»), γνωστός και ως «τσολιάς», μία και όχι τιμητική ονομασία αφού προέρχεται από την τούρκικη λέξη cul (τσιουλ) που σημαίνει το «κουρέλι», είναι ένα από τα πιο δημοφιλή «ζωντανά» αξιοθέατα της Αθήνας και, κάθε ώρα, η εντυπωσιακή αλλαγή φρουράς προκαλεί τον θαυμασμό των θεατών, προσφέροντας θέμα για ένα από πιο φωτογραφημένα στιγμιότυπα της πόλης. Μικροί και μεγάλοι, Έλληνες και ξένοι τρέχουν πολλές φορές να φωτογραφηθούν με καμάρι δίπλα τους, ενώ εκείνοι παραμένουν ακίνητοι, αμίλητοι και αγέλαστοι!
Πόσοι όμως γνωρίζουν την ιστορία των Ευζώνων, η οποία ξεκινάει στις 12 Δεκεμβρίου του 1868 με την αρχική ονομασία «Άγημα», και από το 1974 μετονομάζεται σε «Προεδρική Φρουρά»;
Πόσοι γνωρίζουν τη δράση των Ευζώνων, την πορεία τους αλλά και την αποστολή τους κατά το πέρασμα των χρόνων;
Πόσοι γνωρίζουν τον συμβολισμό της παραδοσιακής στολής τους, η οποία συνδέεται άμεσα με τους απελευθερωτικούς αγώνες των Ελλήνων;
Πόσοι γνωρίζουν πώς ονομάζεται το γιλέκο που φοράνε οι Εύζωνες καθώς και τα διάφορα άλλα μέρη που συγκροτούν την ευζωνική στολή, η οποία μετά τα χρόνια της τουρκοκρατίας είχε καθιερωθεί ως η επίσημη εθνική ενδυμασία;
Απαντήσεις σε όλα τα ερωτήματα άρχισε να ψάχνει εδώ και χρόνια η εικαστικός Λίζα Πενθερουδάκη, όταν ο Εύζωνος υπήρξε ένα από τα σύμβολα της ελληνικής παράδοσης που την ενέπνευσε και αποτέλεσε θέμα μίας εξαιρετικής ατομικής έκθεσης, «Το ευζωνικόν με βήμα γοργόν», επιμέλειας του καθηγητή Μ. Στεφανίδη, τον Μάιο του 2018.
Όμως ο «Εύζωνος» είχε μπει πλέον για καλά στη ζωή της Λίζας Πενθερουδάκη. Η σπουδαιότητα του συμβολισμού του, σε συνδυασμό με την αγάπη της και τον σεβασμό για την Ελλάδα και τις παραδόσεις της, την οδήγησε τον Φεβρουάριο του 2019 να ιδρύσει τον Όμιλο «ΦΕΡΜΕΛΗ», μία Αστική Μη Κερδοσκοπική Εταιρεία η οποία έχει σκοπό την ανάδειξη και διάδοση της Ελληνικής Πολιτιστικής, Καλλιτεχνικής και Εθνικής Κληρονομιάς.
«Θεωρώ ότι οι Εύζωνες αποτελούν σύμβολο ανδρείας και γενναιότητας και δίνουν σάρκα και οστά σε αξίες που ο σύγχρονος τρόπος ζωής έχει απομακρύνει από το επίκεντρο της σκέψης μας. Έχουν την αποδοχή του κόσμου, αλλά όλοι τους βλέπουν απλώς σαν την Προεδρική Φρουρά. Κανένας δεν ξέρει την ιστορία. Κανείς δεν ξέρει τι είναι η φέρμελη. Αυτός ήταν ένας λόγος που με έκανε να ονομάσω έτσι την εταιρεία, το όνομα της οποίας παραπέμπει στη φέρμελη, το γιλέκο της στολής των ευζώνων» μας λέει η Λίζα Πενθερουδάκη, δίνοντάς μας μερικά ακόμη στοιχεία για τη φέρμελη, το πιο δύσκολο και απαιτητικό κομμάτι ολόκληρης της ευζωνικής ενδυμασίας, που χρειάζεται μία περίοδο επτά μηνών για να κατασκευαστεί μια και είναι όλο κεντημένο στο χέρι, με σχέδια από την πλούσια ελληνική λαογραφική παράδοση. Η φέρμελη είναι ένα έργο τέχνης φιλοτεχνημένο από τους λίγους τεχνίτες που κρατούν ζωντανές ακόμη τις παραδόσεις μας, όπως είναι ο κος Λάζος, διευθυντής του ραφείου της Προεδρικής Φρουράς και οι συνεργάτες του.
Η ιδέα έτυχε μεγάλης αποδοχής και αγκαλιάστηκε με χαρά και μεγάλο ενθουσιασμό τόσο από πολιτιστικούς και πολιτικούς φορείς όσο και από ειδικούς ή απλούς πολίτες, φίλους και γνωστούς της Λίζας Πενθερουδάκη και ο κάθε ένας, ανάλογα με τη δυνατότητα και ειδικότητά του, βοήθησε στο να πάρει σάρκα και οστά αυτή η πρωτοβουλία, η οποία παρουσιάζεται επισήμως στο αθηναϊκό κοινό, σε Πρέσβεις, Ακαδημαϊκούς, Διευθυντές Μουσείων, την Πέμπτη 3 Οκτωβρίου 2019.
Οι καλεσμένοι θα έχουν την ευκαιρία, εκτός από το να γνωρίσουν από κοντά τη «ΦΕΡΜΕΛΗ», να παρακολουθήσουν μία μικρή επίδειξη τριών φορεμάτων, της σχεδιάστριας μόδας- στιλίστριας κας Ε. Πολίτη, εμπνευσμένα από την ευζωνική στολή, και να γευτούν σοκολατένιες μπουκίτσες σε σχήμα τσαρουχιού, του τήνιου ζαχαροπλάστη Λ. Χάλαρη, τα οποία θα διατίθενται σε επιλεγμένα delicatessen και μέσω του e-shop της ΦΕΡΜΕΛΗ.
Τα σχέδια και οι προγραμματισμένες εκδηλώσεις του Ομίλου «ΦΕΡΜΕΛΗ» για τα δύο επόμενα χρόνια είναι εντυπωσιακά και θα γίνουν με συνεργασίες ιστορικών τέχνης, δημοσιογράφων, καλλιτεχνών, καθηγητών, μαθητών καθώς και πολιτιστικών φορέων, με το Υπουργείο Πολιτισμού, το Μουσείο Ελληνικής Παιδικής Τέχνης, το Μουσείο της Πόλης των Αθηνών, να είναι ανάμεσα σε αυτούς.
Η κα Πενθερουδάκη μας αναφέρει περιληπτικά μερικές: «Θα συνεργαστούμε με το Μουσείο Ελληνικής Παιδικής Τέχνης και υπό την αιγίδα του Μουσείου και της Προέδρου και Ιστορικού Τέχνης, Ίριδας Κρητικού θα κάνουμε έναν πανελλήνιο διαγωνισμό ζωγραφικής με θέμα “Εγώ είμαι εγώ, ευζωνάκι γοργό”, που πριν ζωγραφίσουν τα παιδιά, οι εκπαιδευτικοί θα τους έχουν μιλήσει για την ιστορία των Ευζώνων και τη σπουδαιότητα της ύπαρξής τους. Αφού συγκεντρώσουμε όλα τα έργα, θα γίνει μία επιλογή και θα γίνει μία έκθεση. Στη συνέχεια, στο Μουσείο της Πόλης των Αθηνών θα διοργανωθεί μία έκθεση τέχνης μαζί με ιστορικά κειμήλια, με θέμα “Εύζωνοι”, την οποία συνεπιμελείται η κα Κρητικού με τον κο Βατόπουλο. H ετήσια φιλανθρωπική εκδήλωση που είμαστε υποχρεωμένοι σαν ΑΜΚΕ να κάνουμε, θα πραγματοποιηθεί στην αίθουσα του Φιλολογικού Συλλόγου “Παρνασσός”, στις 12/12/19, γενέθλια μέρα των Ευζώνων, και θα είναι μία μουσική βραδιά με τον Ναχμία. Τα έσοδα θα διατεθούν σε έναν μεταπτυχιακό φοιτητή της Ιστορίας για να κάνει μεταπτυχιακό πάνω στην ιστορία των Ευζώνων, εις μνήμην του Σπύρου Θωμά ο οποίος απεβίωσε στις 22 Φεβρουαρίου 2019 εν ώρα υπηρεσίας».
Η Λίζα Πενθερουδάκη συνεχίζει να μιλάει με ενθουσιασμό για τη ΦΕΡΜΕΛΗ, όλα όσα σκέπτονται και όλα όσα επιθυμούν να κάνουν. «Με όποιον συζητώ… προκύπτει και μία καινούργια ιδέα, ανοίγει και μία άλλη πόρτα» μας λέει και το πρόσωπό της φωτίζεται από τη λαχτάρα να πάνε όλα καλά, αλλά διακρίνεται και η αγωνία και το άγχος για τη μεγάλη ευθύνη που έχει αναλάβει. Τονίζει με έμφαση την ανάγκη για εθελοντές και για πολλαπλασιαστές της ιδέας, οι οποίοι, μετά από κατάλληλα σεμινάρια, θα μπορέσουν να διαδώσουν και να προβάλουν, εντός και εκτός συνόρων, την ιστορία των Ευζώνων, αρχίζοντας από τον πρωταρχικό πυρήνα που είναι το σχολείο και η πρωτοβάθμια εκπαίδευση.
Και λίγα λόγια για την εικαστικό Λίζα Πενθερουδάκη
Η Λίζα Πενθερουδάκη γεννήθηκε, ζει και εργάζεται στην Αθήνα. Από μικρό παιδί έδειξε το ενδιαφέρον της για την τέχνη, επιθυμία όμως που δεν υποστήριζε και τόσο η μητέρα της, η οποία την απέτρεπε λέγοντάς της ότι με την τέχνη δεν μπορεί κάποιος να βιοποριστεί.
Η επιμονή της όμως ήταν τέτοια που νίκησε τα επιχειρήματα των γονιών και την οδήγησε για σπουδές διακόσμησης εσωτερικών χώρων στο KLC College του Λονδίνου και πάνω σε αυτόν και τον τομέα ασχολήθηκε, αρχικά, μετά την επιστροφή της στην Αθήνα.
Ανήσυχο πνεύμα, συνέχισε να εξελίσσεται στον χώρο της τέχνης και να παρακολουθεί μαθήματα σε εργαστήρια εικαστικών στην Αθήνα (Α. Μαϊλη) και στην Τήνο (Κ. Τσόκλη), ειδικευόμενη στην επεξεργασία ξύλου, υλικό που πάντα της άρεσε πολύ. Τα ξύλινα φιλοτεχνημένα τραπέζια αλλά και ξύλινες ζωγραφισμένες φιγούρες βρίσκονται σε εκθεσιακούς χώρους, σπίτια πελατών, φίλων και γνωστών της. Η ζωγραφική της Λίζας Πενθερουδάκη ξεκίνησε από ναΐφ και συνέχεια εξελίσσεται με το τελάρο να διαδέχεται τις ξύλινες φιγούρες και τους πειραματισμούς με υλικά και τεχνοτροπίες να μην έχουν τέλος.
Η ευαισθησία που τη διακρίνει σαν άνθρωπο και η μεγάλη της αγάπη για τα παιδιά είναι οι βάσεις για το σπουδαίο κοινωνικό έργο που έχει προσφέρει σαν εθελόντρια σε νοσοκομεία και συλλόγους. Ασχολήθηκε πολύ με εργαστήρια δημιουργικής ζωγραφικής και απασχόλησης τόσο στην Αθήνα, όσο και στην Τήνο και νεαροί μαθητές της ήταν οι εικονογράφοι των τριών παιδικών παραμυθιών που έχει εκδώσει, τα έσοδα των οποίων έχουν προσφερθεί για κάλυψη αναγκών ιδρυμάτων της Τήνου που έχουν σχέση με το παιδί.
Η Τήνος ήταν ο αγαπημένος τόπος οικογενειακών διακοπών από τα παιδικά της χρόνια. Το όμορφο αυτό νησί, με τα θετικά, όπως λέει, vibes, την κέρδισε από νωρίς όχι μόνο σαν απλή παραθερίστρια αλλά και σαν καλλιτέχνιδα και ανήκει πλέον στα μέλη του Συλλόγου Τηνίων Καλλιτεχνών. Η Τήνος της προσφέρει γαλήνη, ηρεμία και έμπνευση για δημιουργία. Και η Λίζα ανταποδίδει όλα αυτά με τον δικό της τρόπο. Μένοντας εκεί μεγάλα χρονικά διαστήματα, δούλεψε με παιδιά σε εργαστήρια δημιουργικής απασχόλησης, έλαβε μέρος σε ομαδικές εκθέσεις στο Ίδρυμα Τηνιακού Πολιτισμού, διοργάνωσε το 30ό Συνέδριο Προληπτικής Παιδιατρικής στην Τήνο, όπου με τη βοήθεια της κ. Γαβριελάτου εξετάστηκαν πάνω από 400 παιδιά από γιατρούς όλων των ειδικοτήτων.
Τώρα βέβαια όλα αυτά έχουν μπει για λίγο στο «pause» μιας και διοχετεύει όλη την ενέργειά αλλά και τον χρόνο της στη ΦΕΡΜΕΛΗ, αλλά είναι σίγουρο ότι θα πατήσει ξανά το start με την ίδια δύναμη, έμπνευση και αγάπη για το ό,τι κάνει.
Δείτε περισσότερες πληροφορίες στο site και το facebook του Ομίλου ΦΕΡΜΕΛΗ.
