Της Νένας Μαλλιάρα
Πίεση στις τράπεζες προκειμένου να διοχετεύσουν ρευστότητα σε νέες χρηματοδοτήσεις και να τονώσουν την πιστωτική επέκταση, ασκεί η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα με τα μέτρα νομισματικής πολιτικής που ανακοίνωσε χθες ο Μάριο Ντράγκι και τα οποία έχουν παράλληλα ως στόχο την ενίσχυση του πληθωρισμού στην ευρωζώνη. Για τις ελληνικές τράπεζες, ο αντίκτυπος των μέτρων Ντράγκι είναι ήπιος και ισορροπημένος, αφού η μείωση των εσόδων από τη μείωση των επιτοκίων μπορεί να αντισταθμιστεί από τη δυνατότητα μείωσης του κόστους άντλησης καταθέσεων. Παράλληλα, οι ελληνικές τράπεζες μπορούν να δεχτούν έμμεσο όφελος από τη συνέχιση του προγράμματος αγορών στοιχείων ενεργητικού (Αsset Purchase Programme – APP) που θα ενεργοποιήσει εκ νέου, από την 1η Νοεμβρίου η ΕΚΤ.
Όπως επισημαίνουν τραπεζίτες στο Capital.gr, τα μέτρα της ΕΚΤ είναι εστιασμένα στην ενίσχυση της πιστωτικής επέκτασης από τις τράπεζες, αλλά και στην παροχή κινήτρου για κατανάλωση αντί για αποταμίευση, με απώτερο στόχο να δοθεί ώθηση στην ανάπτυξη και ο πληθωρισμός να κινηθεί ανοδικά, στην περιοχή του 2%.
Η ΕΚΤ προχώρησε στην πρώτη μείωση επιτοκίων από τον Μάρτιο του 2016, ανακοινώνοντας ότι το επιτόκιο της διευκόλυνσης αποδοχής καταθέσεων θα μειωθεί κατά 10 μονάδες βάσης στο -0,50%. Αμετάβλητα, στο 0% και 0,25% άφησε αντίστοιχα το επιτόκιο των πράξεων κύριας αναχρηματοδότησης και το επιτόκιο της διευκόλυνσης οριακής χρηματοδότησης.
Τα παραπάνω επιτόκια αντιπροσωπεύουν το κόστος των τραπεζών για την κατάθεση της πλεονάζουσας ρευστότητάς τους στην ΕΚΤ. Οι τράπεζες χρεώνονταν με επιτόκιο 0,40% για να καταθέσουν τα πλεονάζοντα αποθεματικά ρευστότητας στην ΕΚΤ και τώρα καλούνται να πληρώνουν επιτόκιο 0,50% (το επιτόκιο της διευκόλυνσης αποδοχής καταθέσεων μειώθηκε από το -0,40% στο -0,50%). Σύμφωνα με τους τραπεζίτες, το υψηλότερο αυτό κόστος για τη διακράτηση ρευστότητας στην ΕΚΤ εξισορροπείται από το γεγονός ότι η τελευταία δεν θα χρεώνει με το επιτόκιο αυτό όλο το ποσό της ρευστότητας που θα της καταθέτουν οι τράπεζες. Για κατάθεση μέχρι 6 φορές το ύψος των υποχρεωτικών αποθεματικών που πρέπει να τηρεί η κάθε τράπεζα στην ΕΚΤ, δεν θα υπάρχει χρέωση (το επιτόκιο αποδοχής καταθέσεων από την ΕΚΤ θα είναι μηδενικό) και το επιπλέον ποσό θα χρεώνεται στις τράπεζες με επιτόκιο 0,50% (επιτόκιο αποδοχής καταθέσεων -0,50%). Αυτό (tiering) ελαφρύνει για τις τράπεζες το κόστος που έχει η κατάθεση ρευστότητας στην ΕΚΤ και τελικά περιορίζει τις απώλειες στην κερδοφορία τους.
Η ΕΚΤ ανακοίνωσε επίσης ότι θα ξεκινήσει ξανά τις αγορές στο πλαίσιο του προγράμματος αγοράς στοιχείων ενεργητικού (Αsset Purchase Programme – APP), με μηνιαίο ρυθμό τα 20 δισ. ευρώ από την 1η Νοεμβρίου. Όπως εξηγούν οι τραπεζίτες, το μέτρο αυτό δεν αφορά τις ελληνικές τράπεζες, οι οποίες δεν έχουν investment grade ομόλογα που θα μπορούσε να αγοράσει η ΕΚΤ (ενδεχομένως, θα μπορούσαν να εκδώσουν καλυμμένα ομόλογα που έχουν επενδυτική βαθμίδα). Ωστόσο, έμμεσα ευνοημένες θα υπάρξουν από το γεγονός ότι οι αποδόσεις των ομολόγων των άλλων ευρωπαϊκών χωρών θα υποχωρήσουν (ήδη π.χ. το ομόλογο της Πορτογαλίας κινείται στο 0% και της Ιταλίας έχει απόδοση 0,70%) και αυτό θα στρέψει επενδυτές στα ελληνικά ομόλογα που θα προσφέρουν ακόμη περιθώριο για αποδόσεις (η απόδοση του ελληνικού δεκαετούς ομολόγου κινείται τώρα στο 1,50%).
Τέλος, όσον αφορά το νέο πρόγραμμα TLTRO III (πρόκειται για τη συνέχεια των προηγούμενων δύο προγραμμάτων με τα οποία η ΕΚΤ δανείζει με ευνοϊκούς όρους ρευστότητα στις τράπεζες που πιάνουν συγκεκριμένους στόχους σε χορηγήσεις προς μικρομεσαίες επιχειρήσεις), η ΕΚΤ ανακοίνωσε ότι οι ρυθμίσεις στη νέα σειρά των τριμηνιαίων στοχευμένων πράξεων πιο μακροπρόθεσμης αναχρηματοδότησης (TLTRO III) θα αλλάξουν προκειμένου να διατηρηθούν ευνοϊκές συνθήκες στον δανεισμό από τις τράπεζες.
Όπως αναφέρουν τραπεζίτες στο Capital.gr, στο TLTRO IΙΙ η ΕΚΤ θα δανείζει τις τράπεζες με αρνητικό επιτόκιο -0,50%, δηλαδή ουσιαστικά θα τους χορηγεί κεφάλαια επιστρέφοντάς τους 0,50%.
Στο τελικό ερώτημα για την επίπτωση στις τράπεζες από τη μείωση των επιτοκίων που ανακοίνωσε η ΕΚΤ, οι τραπεζίτες απαντούν ότι καμία μείωση επιτοκίων δεν είναι καλή για τις τράπεζες, καθώς μειώνει τα έσοδα και την κερδοφορία (μειώνονται τα επιτοκιακά έσοδα διότι πέφτει το επιτόκιο euribor στο οποίο βασίζονται τα επιτόκια χορηγήσεων των τραπεζών). Και οι ελληνικές τράπεζες θα αντιμετωπίσουν την πίεση στα επιτόκια χορηγήσεων. Θα μπορέσουν όμως να την αντισταθμίσουν μερικώς με μείωση στα επιτόκια καταθέσεων, μειώνοντας το κόστος άντλησης ρευστότητας από καταθέσεις, αλλά και από τη διατραπεζική αγορά (repos). Τα οποία κινούνται ακόμη σε θετικό έδαφος στην Ελλάδα σε αντίθεση με των ευρωπαϊκών τραπεζών που είναι μηδενικά στους καταθετικούς λογαριασμούς και αρνητικά στα πολύ μεγάλα ποσά καταθέσεων.
Πηγή: capital.gr
