Ματέο Σαλβίνι, ο νέος κίνδυνος για την Ε.Ε.

455

Oυδείς είναι βέβαιος για το τι θα συμβεί εάν ο Ματέο Σαλβίνι (φωτ. από πρόσφατη ομιλία του στη Γερουσία) κυβερνά αυτοδύναμος –ή σχεδόν αυτοδύναμος– μια Ιταλία όπου το χρέος βρίσκεται στο 130%, η οικονομία έχει βαλτώσει και οι πιέσεις των Βρυξελλών για σκληρά μέτρα λιτότητας παραμένουν. EPA/GIUSEPPE LAMI

Για τους Ιταλούς, οι κυβερνητικές κρίσεις είναι τόσο συνηθισμένο φαινόμενο όσο οι βροχές το φθινόπωρο. Ακόμη και με τα δικά τους μέτρα, όμως, τον φετινό Δεκαπενταύγουστο έμοιαζε εξωπραγματικό. Ο ηγέτης της ακροδεξιάς Λέγκας, Ματέο Σαλβίνι, επισκεπτόταν τη μια παραλία μετά την άλλη σε μιαν ιδιόμορφη προεκλογική εκστρατεία με μαγιό, σαγιονάρες και γυαλιά ηλίου, όπου έπινε μοχίτο και έβγαζε σέλφι με οπαδούς του, μοιράζοντας υποσχέσεις για χαμηλότερους φόρους και λιγότερους μετανάστες. Προηγουμένως, είχε καταθέσει πρόταση μομφής εναντίον της κυβέρνησης στην οποία ο ίδιος είναι αντιπρόεδρος, θεωρώντας ότι οι εταίροι του, το λαϊκίστικο Κίνημα 5 Αστέρων (M5S) του Λουίτζι ντι Μάιο, είναι πλέον περιττό βάρος.

Η αφορμή για τη διάρρηξη της ετερόκλητης κυβερνητικής συμμαχίας –διαφωνία για το σχέδιο κατασκευής νέας σιδηροδρομικής γραμμής υψηλής ταχύτητας μεταξύ Λυών και Τορίνου– ήταν ξεκάθαρα προσχηματική. Ο μόνος λόγος που δικαιολογούσε την απόφαση του Σαλβίνι ήταν η δίψα του για εξουσία. Στις βουλευτικές εκλογές του 2018, το M5S ήρθε πρώτο με 33%, το Δημοκρατικό Κόμμα (PD) του κεντροαριστερού πρώην πρωθυπουργού Ματέο Ρέντσι υποχώρησε στη δεύτερη θέση με 19% και η Λέγκα ήρθε τρίτη με 18%. Στις ευρωεκλογές του περασμένου Μαΐου το σκηνικό ανατράπηκε: η Λέγκα ήρθε πρώτη με 34%, ακολουθούμενη από το PD με 23%, ενώ το M5S κατρακύλησε στο τρίτο σκαλοπάτι με 17%, πληρώνοντας βαρύ τίμημα για την καιροσκοπική συμμαχία του με την Ακροδεξιά. Οι τελευταίες δημοσκοπήσεις δίνουν στη Λέγκα 38%, επιτρέποντάς της να ελπίζει ότι θα καταφέρει να κυβερνήσει την Ιταλία, έστω και με ελάσσονες εταίρους όπως η Forza Italia του Σίλβιο Μπερλουσκόνι και οι νεοφασίστες Αδελφοί της Ιταλίας (6,5% και 8% αντίστοιχα). Βέβαιος ότι έχει τον άνεμο στην πρύμνη, ο Σαλβίνι έσπευσε να εκβιάσει πρόωρες εκλογές.

Στις Βρυξέλλες, στο Παρίσι και στο Βερολίνο ακούστηκαν κραυγές και οιμωγές για το ενδεχόμενο να αλωθεί η Αιώνια Πόλη από τους νέους Βανδάλους. Σε ό,τι αφορά τους διευθύνοντες κύκλους της Ε.Ε., αντιδράσεις αυτού του τύπου είναι απολύτως δικαιολογημένες μεν, εξίσου υποκριτικές δε. Εχουν όλο το δίκιο με το μέρος τους όταν καυτηριάζουν την ξενοφοβία του Σαλβίνι, που αφήνει πλοία γεμάτα άρρωστους και πεινασμένους μετανάστες στα ανοιχτά της Λαμπεντούζα επί δύο εβδομάδες για να εξυπηρετήσει τη μισάνθρωπη προπαγάνδα του, αλλά φέρουν και οι ίδιοι μεγάλο μέρος της ευθύνης, καθώς αποφεύγουν να επωμιστούν το μερίδιο που τους αναλογεί στη φιλοξενία των προσφύγων. Οι αντιδράσεις για το ενδεχόμενο ανάληψης της εξουσίας από τη ρατσιστική Ακροδεξιά χαϊδεύουν τα αυτιά των δημοκρατικών πολιτών, αλλά δεν αναιρούν το γεγονός ότι οι ίδιοι ανέχθηκαν τη συμμετοχή των νεοφασιστών του Τζιανφράνκο Φίνι στην κυβέρνηση του «τεχνοκράτη» Μάριο Μόντι (2011-2013), που επέβαλε σκληρά μέτρα λιτότητας με τις ευλογίες των Βρυξελλών.

Επομένως, μπορεί κανείς να εικάσει ότι και άλλοι λόγοι, πέραν των δημοκρατικών ευαισθησιών, καθιστούν τον Σαλβίνι μαύρο πρόβατο στα μάτια των ευρωπαϊκών ελίτ. Η γαλλική Le Monde κατέδειξε έναν από αυτούς όταν κατήγγειλε τον Ιταλό πολιτικό για «διατάραξη των παραδοσιακών συμμαχιών» της χώρας του, υπονοώντας τα εγκωμιαστικά σχόλιά του έναντι του Βλαντιμίρ Πούτιν και τις θετικές, για τη Ρωσία, θέσεις του σε θέματα όπως ο τερματισμός των κυρώσεων και η συνεργασία στο ενεργειακό πεδίο. Ωστόσο ο πιο σοβαρός και πιο άμεσος, για την Ε.Ε., κίνδυνος θα ήταν να πυροδοτήσει ο Σαλβίνι μια καινούργια κρίση του ευρώ, και μάλιστα την περίοδο που θα κορυφώνεται το ψυχόδραμα του Brexit.

Η Λέγκα του Βορρά, όπως ονομαζόταν μέχρι πέρυσι το κόμμα που ίδρυσε ο Ουμπέρτο Μπόσι, ήταν ένα συντηρητικό, αποσχιστικό κόμμα που περιοριζόταν στο πλουσιότερο βόρειο τμήμα της χώρας, με κεντρικό στόχο τη δημιουργία μιας ανεξάρτητης «Παδανίας». Οταν ανέλαβε το πηδάλιο του κόμματος, το 2013, ο Σαλβίνι έβαλε στη ναφθαλίνη την Παδανία και έφερε σε πρώτο πλάνο την εχθρότητά του απέναντι στην Ε.Ε. κάτι που, σε συνδυασμό με την αντιμεταναστευτική ρητορεία, του χάρισε πανεθνικό ακροατήριο.

Η κρίσιμη χρονιά

Το 2018 ήταν η πρώτη φορά που η Λέγκα (σκέτη Λέγκα, πλέον) κατέβασε συνδυασμούς σε όλη την Ιταλία. Στην προεκλογική περίοδο ο αρχηγός της χαρακτήρισε το ευρώ «έγκλημα εναντίον της ανθρωπότητας» και τάχθηκε υπέρ μιας συμφωνημένης εξόδου από την Ευρωζώνη. Είναι αλήθεια ότι, προκειμένου να μπει στην κυβέρνηση του εξωκομματικού πρωθυπουργού Τζουζέπε Κόντε, αναγκάστηκε να βάλει νερό στο κρασί του και να κατεβάσει από τα κεντρικά γραφεία του κόμματος, στο Μιλάνο, το τεράστιο πανό που έγραφε «Οχι στο ευρώ». Ωστόσο, ουδείς μπορεί να στοιχηματίσει τι θα συμβεί εάν αύριο κυβερνά αυτοδύναμος –ή σχεδόν αυτοδύναμος– μια Ιταλία όπου το χρέος βρίσκεται στο 130%, η οικονομία έχει βαλτώσει και οι πιέσεις των Βρυξελλών για σκληρά μέτρα λιτότητας παραμένουν πιεστικές.

Επί του παρόντος, η κατά Σαλβίνι «πορεία προς τη Ρώμη» καρκινοβατεί. Στη Γερουσία, η πρότασή του για ψήφο δυσπιστίας και πρόωρες εκλογές τον Οκτώβριο απορρίφθηκε χάρη στη σύμπραξη M5S-PD. Ισχυροί παράγοντες των δύο κομμάτων, μεταξύ των οποίων και ο Ρέντσι, τάσσονται υπέρ της συνεργασίας τους ώστε να σχηματιστεί νέα κυβέρνηση από αυτή τη Βουλή, χωρίς να χρειαστούν εκλογές. Είναι αλήθεια ότι κάτι τέτοιο θα συνιστούσε τεράστια υπέρβαση, δεδομένης της τοξικότατης ατμόσφαιρας μεταξύ των δύο κομμάτων.

Ο νέος αρχηγός του PD, Νικόλα Τζινγκαρέτι, απορρίπτει κατηγορηματικά τη συνεργασία και πολλοί φοβούνται πως το κόμμα δεν θα αποφύγει τη διάσπαση. Σε κάθε περίπτωση, οι επόμενες εβδομάδες θα είναι αποφασιστικές και δεν αποκλείεται το ριψοκίνδυνο εγχείρημα του Σαλβίνι να αποδειχθεί καταλύτης θεαματικών αλλαγών στο πολιτικό σκηνικό της Ιταλίας.

Οποιος βιάζεται σκοντάφτει…

Αρκετοί αναλυτές έχουν αρχίσει να αναρωτιούνται μήπως ο Σαλβίνι υπερεκτίμησε τις δυνάμεις του και υποτίμησε τους αντιπάλους του. Γεγονός είναι ότι οι κινήσεις του έχουν μεγάλες δόσεις αυτοσχεδιασμού. Η πρώτη χτυπητή ασυνέπεια ήταν ότι κατέθεσε πρόταση μομφής στην κυβέρνηση χωρίς να παραιτηθεί από αυτήν, κάτι που θα προκαλούσε αυτομάτως την πτώση της. Στη συνέχεια, προκειμένου να αποτρέψει μια συμμαχία M5S – PD που θα μπορούσε να αναστείλει επ’ αόριστον τις εκλογές (ο τελικός λόγος ανήκει στον πρόεδρο της Δημοκρατίας, Σέρτζιο Ματαρέλα), φάνηκε να κάνει πίσω. Ο υπουργός Γεωργίας Τζιανμάρκο Τσεντινάιο, ο οποίος ανήκει στη Λέγκα, δήλωσε την Τετάρτη ότι δεν έχει κλείσει ακόμη η πόρτα για μια συνεννόηση με το M5S. Η συνέχεια την Τρίτη, στην επόμενη συνεδρίαση της Γερουσίας, που θα κληθεί να ρίξει λίγο φως στην πυκνή πολιτική ομίχλη. 

Πηγή: kathimerini.gr